CBS wil spanning meten via Twitter

Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) heeft een bijzonder systeem ontwikkeld om sociale spanningen in de samenleving te meten. Dit systeem brengt in kaart welk deel van de dagelijkse berichten op Twitter over onrust of onveiligheid gaat.

Volgens het CBS zijn sociale media geschikt om het sentiment in Nederland te meten omdat mensen op sociale media hun mening delen over maatschappelijke kwesties en hun gevoelens uiten. Het CBS gebruikt een woordenlijst van 350 woorden die veiligheid of onveiligheid beschrijven. Het gaat daarbij om woorden als ’terrorist’, ‘angst’ en ‘geweld’, maar ook ‘politie’, ‘hulp’ en ‘bescherming’. Daarbij wordt ook het sentiment van de tweets meegewogen: positieve tweets met die woorden blijven achterwege. Het CBS weet niet hoeveel twitteraars zich precies onveilig voelen, maar alleen hoeveel tweets op dat gevoel duiden. Toch is dat volgens het CBS een betrouwbare indicator van onveilige gevoelens.

Pieken

De zogenoemde ‘sociale spanningen-indicator’ toont pieken op of vlak na dagen waarop gebeurtenissen hebben plaatsgevonden die gevoelens van onveiligheid en onrust teweeg brengen. Zo is in 2010 een grote piek te zien tijdens de verstoring van de dodenherdenking op 4 mei in Amsterdam door ‘de damschreeuwer.’ Zulke pieken komen ook terug bij de aanslagen in Parijs (13 november 2015) en Brussel (22 maart 2016). Ook de MH17-ramp zorgt voor sterke gevoelens van onveiligheid en onrust.

Veiligheidsmonitor

Het CBS heeft de resultaten van hun sociale spanningen-indicator vergeleken met de jaarlijkse Veiligheidsmonitor. In die monitor wordt een representatieve groep burgers door middel van een vragenlijst gevraagd naar onder meer gevoelens van onveiligheid. Er zit een verschil tussen de indicator van het CBS en de Veiligheidsmonitor. Volgens de Veiligheidsmonitor daalt vanaf 2010 namelijk het aandeel burgers dat zich wel eens onveilig voelt, terwijl het volgens het nieuwste CBS-systeem juist licht is gestegen tussen 2010 en 2013. Pas na 2013 is volgens de sociale spanningen-indicator sprake van een lichte daling. De verklaring van het CBS is dat de sociale impact van gebeurtenissen zoals aanslagen niet direct uit de resultaten van de Veiligheidsmonitor is af te leiden.

Privacy

Het CBS weet niet wie welke berichten verstuurt: alleen het totaal aantal berichten wordt gepresenteerd. Er is geen selectie van gebruikers gemaakt: zowel particulieren als bedrijven zijn meegenomen. Ook zijn er geen berichten terug te lezen in de indicator en er valt ook niet uit op te maken wat er precies is getweet.

Geen Facebook

Het CBS heeft ook nog geprobeerd om Facebook-posts te onderzoeken, maar dat sociale netwerk blijkt minder geschikt. Berichten worden op Facebook minder vaak openbaar gedeeld en er wordt sowieso minder over nieuws gesproken.