Deel 4: De componist aan de macht

1750-1800

De eerste 150 jaar van het operatheater zijn de zangers de baas. De componist is voetveeg. Bevalt een aria mevrouw de diva niet, dan gooit ze dat lied er gewoon uit en zingt ze er één waarmee ze succes heeft gehad in een andere opera. De verhalen doen er toch niet toe: het gaat om de acrobatiek van de stem. Maar dan duikt er plotseling een zoon van een houtvester op, die korte metten maakt met al die verwaande zangers: Christoph Willibald von Gluck.

Christoph Willibald von Gluck

Hij is een opvliegende man, die zegt: ‘Ik wil de muziek ontdoen van misbruik, van de misplaatste ijdelheid van zangers, die het grootste en schoonste aller schouwspelen tot het belachelijkste en vervelendste maken.’

Het begin van de moderne opera

Geen circus meer, maar terug naar het verhaal, naar de eenvoud.
En zo wordt Christoph Willibald von Gluck de grondlegger van de moderne opera. Dankzij hem komt de componist aan de macht. Zijn grootste successen kent hij in Parijs, dat met Wenen en Londen uitgroeit tot een belangrijk centrum van de opera. Want opera, aria, diva mogen dan Italiaanse woorden zijn, Italië heeft niet meer het alleenrecht.

Opera verovert de wereld

Zoals de Grieken in Glucks opera Iphigénie en Aulide uiteindelijk uitvaren om de stad Troje te veroveren, zo verovert de opera na Italië ook de rest van de wereld. En omdat Gluck wil dat het verhaal van een opera geloofwaardig is, wordt er naast de componist nog een figuur heel belangrijk: de librettist, de tekstschrijver.

Luistertip:

De beroemdste opera die Gluck schreef is Orfeo ed Euridice, weer over die beroemde zanger uit de Griekse mythologie. Hij schreef een Franse en een Italiaanse versie. Behalve de taal waarin gezongen wordt, is er nog een belangrijk verschil. De Parijzenaars wilden altijd balletten in hun opera’s. De bekendste aria uit Orfeo ed Euridice. Orfeo is een castratenrol en wordt daarom vaak gezongen door een vrouw.

In deel 5 van de cursus heeft Edwin het over de librettist. Klik hier als u terug wilt naar het overzicht van de cursus.