Paroxismaal vingerhematoom

Bij het paroxismaal vingerhematoom krijgen mensen vanuit het niets last van een bloeduitstorting aan de palmzijde van de hand. Vaak gaat het om de ring- of middelvinger, die in korte tijd aan die kant blauw verkleurt. Het is een aandoening die best veel voorkomt en waar mensen soms behoorlijk van schrikken. Dokter Ted legt uit waar dit verschijnsel door veroorzaakt wordt.

Blue Vinger

Het paroxismaal vingerhematoom wordt ook wel vingerapoplexie genoemd, of het achenbachsyndroom, naar Walter Achenbach die het in 1955 voor het eerst heeft beschreven. In het Engels noemt men het ook wel ‘blue finger’ en dat geeft meteen een goed beeld van wat er aan de hand is. Mensen krijgen hierbij plotseling een blauwe verkleuring aan de palmzijde van de hand, waarbij de vingertopjes meestal wel normaal van kleur blijven. Het gaat vaak gepaard met een hevige stekende of brandende pijn en de vinger zwelt op, voelt stijf en gespannen aan en kan ook gevoelloos worden. Soms ‘zakt’ de blauwe verkleuring verder uit naar de handpalm. Heel zelden doet het zich voor aan de rugzijde van de hand. Gek genoeg kan er meestal geen oorzaak voor worden aangewezen. Er is geen sprake geweest van een flinke verwonding en er zijn vaak alleen dagelijkse handelingen verricht, zoals het oppakken van een boek, het aanraken van een deurknop of het dragen van een tas. Degene die het treft maakt zich daardoor vaak flinke zorgen en denkt bijvoorbeeld aan acute vaatproblemen of problemen met de bloedstolling. Vaak gaan mensen zelfs naar de spoedeisende hulp, omdat ze denken dat er echt iets ernstigs aan de hand is.

Onschuldige aandoening

Gelukkig is het paroxismaal vingerhematoom een onschuldige aandoening. De oorzaak ervan is niet helemaal duidelijk, maar het lijkt erop dat de wanden van de bloedvaatjes in de vingers wat verzwakt zijn, waardoor de bloedvaatjes soms spontaan stuk gaan. Er is geen sprake van een afsluiting van een ader of van een storing in de bloedcirculatie. Dat kan de dokter nagaan met de zogenaamde ‘capillaire refill test’. Hierbij drukt de arts op een plek het bloed uit de haarvaatjes en bekijkt hoe snel het weer terugstroomt. Dan blijkt dat er geen sprake is van de afsluiting van een ader of van een storing in de bloedcirculatie.

Behandeling

Een paroxismaal vingerhematoom hoeft niet behandeld te worden. De pijn neemt meestal na een paar uur weer af en de blauwe verkleuring verdwijnt vanzelf binnen 3 dagen tot een week. Soms wordt er wat pijnstilling gegeven. De hand of vinger in een warmwaterbadje houden helpt ook. Sommige mensen voelen zo’n paroxysmaal vingerhematoom van te voren aankomen: die ervaren een raar gekriebel op de plek waar de bloeduitstorting even later ontstaat. Het paroxismaal vingerhematoom kan vaak terugkomen, sommige mensen hebben er met grote regelmaat last van.

Wie krijgen het?

Het lijkt er op dat het vooral vrouwen treft: 7 maal meer vrouwen dan mannen krijgen ermee te maken en dan met name vrouwen van boven de 50. Waarschijnlijk speelt een slechtere conditie van de vaten op oudere leeftijd hierbij een rol. In die zin lijkt het wel wat op het ‘seniel hematoom’ dat zich vaak voordoet in de dunne, wat geschrompelde huid van mensen op hoge leeftijd en waardoor bij de minste aanraking al blauwe plekken kunnen ontstaan. Er is wel gekeken of er bij mensen die het paroxismaal vingerhematoom krijgen een verband valt te leggen met andere aandoeningen, maar daar zijn nog geen harde bewijzen voor gevonden.

‘Dooie vingers’ ofwel Raynaud

Soms wordt het paroxismaal vingerhematoom verward met andere aandoeningen. Mensen met ‘dooie vingers’, ofwel het fenomeen van Raynaud, hebben te maken met een tijdelijke verkramping van de kleine slagaders. Hierdoor neemt de aanvoer van bloed naar de achtergelegen weefsels af. Veel mensen hebben er last van: 15 op de 100 vrouwen en 1 op de 100 mannen. Zij krijgen in de kou of bij spanning dooie vingers of tenen. Dat heeft niets te maken met slagaderverkalking door bijvoorbeeld een te hoog cholesterol. Wanneer er vaatverkramping ontstaat worden de vingers wit. Als dit wat langer duurt worden de vingers blauw omdat het bloed geen zuurstof meer heeft. Op dat moment zijn de vingers gevoelloos. Zodra de bloedvaatjes weer open gaan, stroomt er tijdelijk extra bloed naar de vingers. Hierdoor worden ze rood en gaan ze tintelen, dit kan behoorlijk pijn doen. Deze vaatvernauwing kan 5 tot 30 minuten duren. Meestal gebeurt dit in beide handen of voeten tegelijkertijd en kunnen alle vingers of tenen, behalve de duimen, hier last van hebben. Ook zijn de vingers of tenen dan erg pijnlijk.

Winterhanden

Paroxismaal vingerhematoom wordt ook wel verward met winterhanden. Dat zijn rode zwellingen, die kunnen voorkomen op tenen, handen, dijen en randen van de oorschelp. Soms zijn het rode vlekken, soms ook paarsblauwe. Het verschijnt altijd op plekken die aan de kou zijn blootgesteld. De plekken jeuken en doen pijn. Soms geven ze een gezwollen gevoel. Als het erg is kunnen er zelfs wondjes ontstaan. Door de kou vernauwen de bloedvaten en worden de tenen minder goed doorbloed. Het lichaam herkent dit en stuurt extra bloed om het lichaamsdeel weer te kunnen verwarmen. Door de vernauwing kan het bloed niet weg; gevolg rode handen en/of tenen met mogelijk een ontstekingsreactie.

Dit onderwerp wordt besproken in Tijd voor MAX op dinsdag 21 november 2017.