Existentiële eenzaamheid: “Ik voelde me wel eenzaam, maar voelde me niet bij de eenzaamheid horen”

In de Week tegen Eenzaamheid is er veel aandacht voor het onderwerp eenzaamheid. Maar wat is eenzaamheid, want er is niet 1 soort. Iedereen ervaart het anders. Zoals Joan van Baarle. Zij ervaart gevoelens van eenzaamheid, maar heeft niet het gevoel bij de eenzaamheid te horen. Zij ervaart zowel existentiële als emotionele eenzaamheid. Hierbij gaat het voornamelijk om zingeving. Ook veel ouderen hebben last van deze vorm na bijvoorbeeld het wegvallen van werk of een geliefde. Wat houdt het precies in en is er iets aan te doen? We spreken erover met Joan van Baarle en MAX Seniorencoach Mieke Schouten.

Existentiële eenzaamheid

Schrijfster Joan van Baarle komt achter haar gevoelens van eenzaamheid wanneer ze erover gaat schrijven. En dat eenzaamheid voor haar anders werkt, ervaart ze na het zien van de MAX-uitzending Eén tegen Eenzaamheid. Daar ziet ze goede initiatieven voorbij komen, maar niet die voor haar werken. “Mij helpt het niet als er in een restaurant iets georganiseerd wordt. Ik vind daarin geen steun.” Ze is gaan schrijven en doet voor haar boek, Hunkeren naar verbinding (ISBN 9789090349947), onderzoek en komt er zo achter dat zij last heeft van een andere vorm van eenzaamheid: existentiële eenzaamheid.

In het leven van Van Baarle zijn een aantal periodes geweest waarin zij zich afgewezen, onbegrepen en niet gesteund heeft gevoeld. “Ik voelde me als klein kind niet verbonden met mijn klasgenoten. Voelde me afgewezen door mijn ouders toen ik zwanger werd en mis nu nog wel eens dat mensen vragen hoe het met me gaat. Mijn dochter is een aantal jaren geleden overleden, maar de emotionele pijn is niet weg.” Ook bij het ouder worden ontstaat vaker het gevoel van ‘nergens bij horen’. “Het uitblijven van een doel nu ik ouder word versterkt dat gevoel.” Het delen van wat ons overkomt helpt. “Maar na verloop van tijd vragen mensen niet meer hoe het gaat. Zelfs de huisarts vraagt niet door waardoor eenzaamheid niet herkend wordt. En dat is jammer want ik denk dat veel ziektes voortkomen uit eenzaamheid.”

MAX Seniorencoach: “Ik probeer mensen weer nieuwsgierig te krijgen. Ze zitten vaak vast in een denkpatroon.”

Levensvragen spelen een belangrijke rol

Mieke Schouten is MAX Seniorencoach. Als coach gaat zij in gesprek met ouderen over wat hen bezig houdt en (existentiële eenzaamheid) komt dan vaak ter sprake. “Ik probeer mensen weer nieuwsgierig te krijgen. Ze zitten vaak vast in een denkpatroon. Ik hoop door vragen te stellen en in gesprek te gaan, hen anders naar bepaalde zaken te laten kijken. Doordat ik verder geen relatie heb met de mensen die ik spreek, ben ik onafhankelijk en dat helpt bij mensen om hun verhaal te doen.”

“In veel gevallen komen situaties van vroeger aan bod. Ze zijn vaak ook belangrijk voor de situatie van nu.  Wat is er vroeger gebeurd, wat waren belangrijke momenten en leuke momenten? Veel van wat in het verleden plaats heeft gevonden is nog steeds van invloed op het heden. Maar ook het verlies van een dierbare, het stoppen met werken, existentiële eenzaamheid, het niet hebben van een doel, ligt op de loer. Als we ouder worden spelen levensvragen een steeds grotere rol. Het helpt om daarover te praten en er achter te komen wat het voor jouw verdere leven heeft betekend. Hoe het je heeft gevormd.”

Joan van Baarle: “Ik heb geleerd om eenzaamheid te herkennen en heb handvatten gekregen hoe hier mee om te gaan. Dat geeft rust.”

Inzichten

Voor Van Baarle heeft het schrijven van het boek, het erover praten en het onderzoek dat zij voor haar boek heeft gedaan, inzichten gebracht. Voor het onderzoek sprak ze onder anderen met sociaal wetenschapper Anja Machielse en neuropsycholoog Erik Scherder. “Ik heb geleerd om eenzaamheid te herkennen en heb handvatten gekregen hoe hier mee om te gaan. Dat geeft rust. Daarnaast is het belangrijk om doelen te blijven stellen, naar buiten te gaan en in beweging te blijven. Ons lichaam en geest actief te houden. ”

MAX Seniorencoach

De MAX Seniorencoach helpt om mensen die vastlopen weer in hun kracht te zetten. Samen met u kijkt zij waar ondersteuning nodig is zodat u zelf weer de regie over uw eigen leven krijgt. Heeft u behoefte aan een gesprek met de MAX Seniorencoach? Neem dan vrijblijvend contact op met de MAX Seniorencoach. Mail naar seniorencoach@omroepmax.nl of bel met 035 – 6770710 (lokaal tarief). Het nummer is op werkdagen te bereiken tussen 10.00 en 14.00 uur.

Joan van Baarle en MAX Seniorencoach Mieke Schouten zijn te gast in Tijd voor MAX op 5 oktober 2021.