Wie was Johannes Vermeer?

Een wereldberoemde Hollandse meester met een zeer klein oeuvre: Johannes Vermeer wordt tot ver buiten onze landsgrenzen gelauwerd om zijn schilderkunst. Stadgezicht op Delft, Meisje met de Parel en het Melkmeisje behoren tot zijn meest bekende werken. Gewaardeerd door kenners, maar ook gebruikt voor commerciële doeleinden. Zo vindt u het Meisje met de Parel in het assortiment van een grote meubelgigant. Staat u voor het koelvak in de supermarkt? Spot daar eens het Melkmeisje op één van de verpakkingen. Van hooggewaardeerde kunst tot populaire cultuur, Vermeer behoort tot ’s werelds collectieve geheugen.

Op 31 oktober, in het jaar 1632, wordt in de Nieuwe Kerk in Delft Johannes Reyniersz. Vermeer gedoopt. Waarschijnlijk onder het toeziend oog van zijn ouders, Reynier Jansz Vos en Digna Baltens. Op welke datum Vermeer exact is geboren, is niet vastgelegd. Vader Reynier is caffawerker en verdient de kost met het verwerken van zijden, ook was hij kunsthandelaar. Later in zijn leven runt Reynier Jans een herberg. Johannes Vermeer erft de kunsthandel en de herberg wanneer zijn vader komt te overlijden.

Wat voor kunstenaar was Vermeer?

Vermeer leeft zijn kunstenaarsleven in tijden dat de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden economische hoogtijdagen doormaakt. De vraag naar kunst komt, in tegenstelling tot voor die tijd, uit de hoek van de gegoede burgerij. Rijk van de overzeese handel beschikken zij over de financiële middelen om hun statige huizen te versieren met schilderijen. Het werk van Johannes Vermeer bereikt in die tijd maar een relatief beperkt publiek. Vermeer verwerft hij bekendheid nadat de Franse journalist Théophile Thoré-Bürger in 1866 een lofuiting over zijn werk schrijft. 

Over de studie en leermeesters van Vermeer wordt gespeculeerd. Zeker is dat Vermeer zich in zijn leven aansloot bij de zogeheten St. Lucasgilde. Bij deze gilde voor onder andere glasmakers, boekverkopers en (kunst)schilders was Vermeer ook een aantal jaar hoofdman. Op zijn twintigste wordt Johannes Vermeer verliefd op zijn toekomstige vrouw Catharina Bolnes. Om dit huwelijk mogelijk te maken, bekeert Vermeer zich. Opgevoed als protestant, treedt hij toe tot de katholieke kerk en trouwt met Catharina. Op goedkeuring van de moeder van Catharina hoeft het stel niet te rekenen. Zij keurt als welgestelde vrouw van goede afkomst het huwelijk niet actief goed. Johannes Vermeer en Catharina Bolnes krijgen samen 15 kinderen, waarvan er 4 overlijden gedurende het leven van Vermeer.

Wanneer zich in 1672 het rampjaar in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden voltrekt, raakt de economie van de Republiek in verval. ‘De regering was radeloos, het volk redeloos en het land reddeloos’, stelt een bekend Nederlands gezegde. Ook Vermeer kan op de ingestorte kunstmarkt zijn werk niet kwijt. Wanneer hij in december 1675 overlijdt, laat hij naast zijn werk ook schulden achter.

Over De Nieuwe Vermeer

In het tv-programma De Nieuwe Vermeer brengen creatievelingen en professionele kunstenaars uit heel Nederland deze verdwenen werken tot leven. De werken worden beoordeeld door Vermeer-experts Pieter Roelofs en Abbie Vandivere. Een ode aan de iconische schilder, maar vooral ook een ode aan creatief Nederland. Het programma omvat naast een televisieprogramma ook een podcast, VOD-serie én een online expositie. De zes afleveringen van De Nieuwe Vermeer zijn te bekijken via NPO Start. De 12 winnende doeken worden van 20 maart tot en met 4 juni 2023 geëxposeerd in Museum Prinsenhof Delft en het Mauritshuis in Den Haag.

Alles van De Nieuwe Vermeer