Masterclass 1: Een heer van stand die zijn handen wast

Wilt u, net als de kunstenaars uit het programma, zelf aan de slag met de verdwenen werken van Johannes Vermeer? Volg dan een Vermeer Masterclass. In deze videoserie krijgt u tips en instructies van Pieter Roelofs en Abbie Vandivere. Zij laten u stap-voor-stap zien hoe u een echte Vermeer maakt. Er zijn 6 masterclasses, die aansluiten op de televisieserie. Dit is de eerste Masterclass: Een heer van stand die zijn handen wast.

Een heer van stand die zijn handen wast

Het verdwenen werk, ‘Een heer van stand die zijn handen wast’ kennen we alleen van de vermelding op een veilinglijst uit 1696. Daarop wordt het beschreven als: Daer een Seigneur zijn handen wast, in een doorsiende kamer, met beelden, kunstig en raer van dito. Voor ieder die zelf een poging wilt wagen het schilderij na te maken, valt uit deze beschrijving een hoop informatie te halen.

Op het schilderij moet een seigneur te zien, een man van stand, die zijn handen wast. Dat doet hij in een doorziende kamer, een ruimte met een doorkijkje naar een andere ruimte. Gebaseerd op andere schilderijen van Vermeer, weten we dan dat wij, de toeschouwers, ons niet in dezelfde ruimte bevinden als waar het tafereel plaatsvindt. We kijken als het ware stiekem mee. De beschrijving stelt ook dat er zogenaamde beelden aanwezig zijn op het schilderij. We weten dat daarmee in de 17e eeuw geen beeldhouwwerken bedoeld werden, maar mensfiguren. Omdat de ‘seigneur’ zo duidelijk genoemd wordt, kunnen we aannemen dat die ‘beelden’ mensen zijn die zijn status ondersteunen, zoals bijvoorbeeld een meid of een bode.

Van dit schilderij bestaan geen afbeeldingen. Er zijn wel schilderijen van tijdgenoten van Vermeer die 17e-eeuwse tafereel van handen wassen weergeven. Dat gebeurde toen met een lampetstel; een kan met water en een schaal. Het is een ritueel dat door de elite haast tot kunst werd verheven en dus ook veelvuldig geschilderd werd, maar altijd met een vrouw in de hoofdrol. Er zijn geen 17e-eeuwse schilderijen bekend zoals de beschreven Vermeer, met een handen wassende ‘seigneur’ in de hoofdrol. Dus ondanks die werken van Vermeers tijdgenoten en het houvast dat de beschrijving biedt, blijft er veel in te vullen voor de kunstenaars die dit verdwenen werk nieuw leven in willen blazen.

Zelf aan de slag?

Geïnspireerd geraakt door de masterclass van Pieter Roelofs en Abbie Vandivere? Ga dan zelf aan de slag met de verloren werken van Vermeer. Verstuur ons een foto en maak kans op een plek in ons publieksmuseum:

Naar het publieksmuseum

Over De Nieuwe Vermeer

In het tv-programma De Nieuwe Vermeer brengen creatievelingen en professionele kunstenaars uit heel Nederland deze verdwenen werken tot leven. De werken worden beoordeeld door Vermeer-experts Pieter Roelofs en Abbie Vandivere. Een ode aan de iconische schilder, maar vooral ook een ode aan creatief Nederland. Het programma omvat naast een televisieprogramma ook een podcast, VOD-serie én een online expositie. De zes afleveringen van De Nieuwe Vermeer zijn te bekijken via NPO Start. De 12 winnende doeken worden van 20 maart tot en met 4 juni 2023 geëxposeerd in Museum Prinsenhof Delft en het Mauritshuis in Den Haag.

Alles van De Nieuwe Vermeer

Alle Masterclasses van De Nieuwe Vermeer

Masterclass 1: Een Heer van Stand die zijn handen wast
Masterclass 2: Het Tweede Straatje
Masterclass 3: Venus, Jupiter en Mercurius
Masterclass 4: Het Concert
Masterclass 5: De Drie Maria’s aan het graf van Christus
Masterclass 6: Het Zelfportret

Elke dinsdag verschijnt er een nieuwe Masterclass op deze website.