Lizzy en Frieda groeien op met verstandelijk beperkte ouders: “Ik heb voor het eerst kunnen zeggen: ik ben trots dat ik je dochter ben”
Zo’n 23.000 Nederlandse kinderen groeien op met verstandelijk beperkte ouders, Lizzy Roodhert (23) en Frieda van den Hoeven (38) kunnen erover meepraten. Frieda heeft haar jongere zus zelfs in huis genomen. In Carrie op Vrijdag doen Lizzy en Frieda hun verhaal.
Het fragment begint na 3.38 minuten.
“Heel belangrijk dat die kinderen wel gezien worden”
Lizzy geeft een stem aan deze groep, waar nog relatief weinig over bekend is. Ze heeft al in diverse media haar verhaal gedaan. “Omdat ik erachter ben gekomen dat er nog zo veel andere jongeren zijn als ik. En ik heb helaas meegemaakt dat het niet altijd even gemakkelijk gaat, ook al was er hulpverlening bij mij thuis. Ik vind het heel belangrijk dat die kinderen wel gezien worden. Onder andere mijn jongere broertjes en zusje, die wel thuis opgroeien bij mijn moeder.”
Toen Lizzy moest leren voor een topografietoets, kon haar moeder haar niet helpen, integendeel. “Sociaal en emotioneel was het ook lastig voor haar. Om bijvoorbeeld te kunnen zien als ik verdrietig was, om naar me toe te komen, een knuffel te geven of het gesprek met me aan te gaan. Dat was al lastig voor haar, dus ik heb vaak dagenlang huilend alleen gezeten”, vertelt Lizzy. “Toen ik 18 was, dan moet je van alles regelen, zoals iedereen weet. Maar hoe doe je dat? Want mijn moeder kon dat zelf eigenlijk niet eens.”
“Dit kindje mag niet overkomen wat mij is overkomen”
Toen haar moeder recentelijk opnieuw zwanger werd, was het voor Lizzy meteen ‘paniek in de tent’. “Ik dacht: dit kindje mag niet overkomen wat mij is overkomen. Daardoor heb ik de zorg voor mijn zusje gedragen, die is inmiddels 8. Ik wilde haar zo graag beschermen voor wat ik had meegemaakt. Daardoor heb ik vaak bij hulpverlening aan de bel getrokken: jongens, er moet iets gebeuren.”
Ze heeft daarom contact gezocht met Veilig Thuis. “Op een gegeven moment zag ik ook wel in dat ik het niet kon redden alleen, hoe graag ik mijn zusje en broertjes ook wil beschermen. Ondanks de hulpverlening die er was, dat was eigenlijk te weinig”, vertelt ze. “Als een kind durft te bellen voor haar eigen gezin, dan moet er toch een enorme alarmbel afgaan.”
‘Emotioneel onbeschikbare’ ouders
Het verhaal van Lizzy maakt diepe indruk op Frieda, die PTSS heeft overgehouden aan haar jeugd. “Dit is bijna 1 op 1 mijn verhaal, maar bij mij was er geen hulpverlening.” Ze herinnert zich vooral de ‘emotionele onbeschikbaarheid’ van haar ouders, naast de gebrekkige hygiëne in huis en de moeizame omgang met financiën. “Het was heel erg gericht op de korte termijn, waar geef ik mijn geld aan uit? Veel huisdieren, maar ik ging naar de buurvrouw om brood te vragen. Ik kleedde mijn moeder aan voor de tienminutengesprekken op school, ik had in mijn examenjaar 159 gemiste lessen.”
Mogen deze mensen eigenlijk wel kinderen krijgen? Het is de vervelende vraag die Carrie moet stellen. Frieda zoekt naar woorden. “Ze hebben iets aantoonbaars, waardoor ze niet aan staat zijn hun kinderen goed groot te brengen. Maar het zijn ook de meest pure mensen… Of ze van ons houden? Ja, onvoorwaardelijk. Wij hoeven alleen maar een kind te zijn om van gehouden te worden, hoe mooi is dat? Ik hoef niet een studie te hebben gedaan, ik hoef niet die baan te hebben. Maar dat kan ik nu pas als volwassene zien.”
“Zo belangrijk dat een kind even kind kan zijn”
“Ik heb dit jaar pas voor het eerst tegen mijn moeder kunnen zeggen: ik ben trots dat ik jouw dochter ben. Maar dat heeft wel 38 jaar geduurd. Dus het gaat er niet om of deze mensen wel of geen kinderen mogen krijgen. Het gaat niet om waar die wieg staat, het gaat om wie om die wieg heen staan. En kijk alsjeblieft niet weg als je het ziet. Dat een kind even kind kan zijn, dat is zo belangrijk.”
Pas op haar 23e, tijdens het volgen van een studie sociaalpedagogische hulpverlening, vielen de stukjes op hun plek bij Frieda. Toen ze zelf al moeder was geworden, besloot ze om haar 18 jaar jongere zusje in huis te nemen. Wat vonden haar ouders hiervan? “Het lastige bij hen is dat ze heel erg meepraten, het is lastig om zelf een mening te vormen. Mijn vader is bijvoorbeeld heel faalangstig”, blikt ze terug. “Maar ze hadden zoiets: als het dan moet, dan moet het bij jou.”
Van de mavo naar de universiteit
We zien Frieda’s zus op archiefbeeld, in het kinderprogramma Taarten van Abel. “Ze is nu 20 en ze studeert Journalistiek in Zwolle. Ze kon hier vanavond niet bij zijn, omdat ze een feestje heeft. Zoals dat hoort op je 20e, zij kan zich druk maken om iets waar een 20-jarige zich druk om hoort te maken.”
Ook Lizzy heeft inmiddels een studie opgepakt, een universitaire zelfs. “Eigenlijk had ik gewoon naar havo of vwo gekund, op de mavo voelde ik me ook niet prettig, ik vond daar de aansluiting niet. Toen heb ik heel hard moeten werken om de havo te mogen doen en uiteindelijk de universiteit”, vertelt ze. “Als je opgroeit in een omgeving waar studeren bijna apart is, is dit zo bizar. Ik dacht: de universiteit, wauw… Als je daarheen kan, dan heb je het gemaakt. Ik heb het toch gedaan.”
Meer weten hierover of op zoek naar hulp? Kijk op de website Ouder van mijn Ouders.
De gehele uitzending terugkijken kan hier. Carrie op Vrijdag is elke vrijdag te zien om 19.00 uur op NPO 1.