De gevolgen voor vapende jongeren: ‘Je hebt meer kans op angst en depressie’
Steeds meer jongeren raken verslaafd aan vapen. Zo ook de puberzoon van Machteld van Hulten. De situatie voor hem is op een gegeven moment zo ernstig, dat Machteld besluit 1 pakje sigaretten per week voor hem te kopen. Want dat is ‘beter’ voor zijn gezondheid.
12.000 puffs
Machteld komt erachter dat haar zoon vapet. Na een jaar valt haar op, hoe vaak haar zoon aan het vapen is. Het hoogtepunt wordt bereikt als hij gaat kamperen met een paar vrienden en een lang weekend van huis is. Hij jaagt er een volledige vape van 12.000 puffs doorheen. “Dat is het equivalent van 10 pakjes sigaretten per dag”, vertelt Machteld in Carrie op Vrijdag. Dat komt voor het weekendje weg neer op zo’n 800 sigaretten.
Ruikt naar snoep
Machteld merkt hoe lastig het is om erachter te komen hoe vaak haar zoon vapet. Haar eerste gedachte gaat, vanwege de zoete geur van vapes, naar dat haar zoon op zijn kamer zit te snoepen. “Het ruikt gewoon naar snoep, maar wat blijkt: hij zit met zijn vrienden te vapen. Je kan het heel ongemerkt doen. Soms ruik je de smaakjes, maar heel vaak ruik je helemaal niks. Het is niet zoals een sigaret.”
Snel verslaafd
De verslaving aan vapen wordt Machtelds zoon te veel en hij stapt naar zijn moeder: “Mama, ik voel dat ik niet meer zonder kan”, zegt hij tegen haar. Machteld vindt het verontrustend dat haar zoon dat vertelt. “Je raakt vrij snel, binnen 3 dagen al, verslaafd aan vapen.”
Sigaretten kopen
Moeder en zoon kijken elkaar aan en vragen zich af: wat nu? Gezamenlijk komen zij tot het idee dat Machteld 1 pakje sigaretten voor haar zoon koopt. Zelf kan hij dat niet, omdat hij minderjarig is. “Dat voelt heel slecht. Je voelt je echt een slechte moeder”, zegt Machteld. “Het is lastig, maar het is ook een manier om samen in gesprek te zijn over dit onderwerp. Want we hebben wel een probleem en zo kan het niet langer doorgaan.” Niet dat sigaretten goed zijn, maar zo heb je meer grip op hoeveel je rookt.
Angst en depressie
Voor kinderlongarts Noor Rikkers is dit slechts 1 van de vele voorbeelden. Zij luidt al langere tijd de noodklok en waarschuwt voor de gevolgen van vapen voor jongeren. “Het is heel schadelijk. Het is ongelooflijk verslavend en je hebt gewoon niet door hoeveel nicotine je binnenkrijgt op een dag.”
Nicotine verstoort de ontwikkeling van het puberbrein, legt Noor uit. “Dat betekent dat je last krijgt van concentratiestoornissen, dat je je impulsen minder goed kan beheersen en dat je minder goed kan leren.” Het zorgt er tevens voor dat jongeren door het vapen sneller gaan roken en later makkelijker verslaafd kunnen raken aan drank en drugs. “En je hebt meer kans op angst en depressie.”
Gezonder alternatief?
Wat de gevolgen zijn op lange termijn, daar wordt nog onderzoek naar gedaan. Maar wat wel al duidelijk is, is dat het de kans vergroot op kanker en dat het voor de longen minimaal net zo schadelijk is als roken. “Het gezonde alternatief, zoals de tabaksindustrie het neergezet heeft, dat is niet zo”, concludeert Noor.

Zowel Noor als Machteld wijzen met vinger naar de tabaksindustrie. “Die doet alsof die iets maken voor de verstokte roker, om makkelijker te stoppen. En intussen maken ze het zo kleurrijk en smaakvol en positioneren ze het op social media, waar vooral jonge kinderen naar kijken.”
Smartvape
De vapes zijn voor het oog zeer aantrekkelijk. Ze zijn in opvallende kleurtjes te krijgen of ze zijn beplakt met stoere, leuke plaatjes. Sommige vapes geven zelfs licht en maken geluid. Het toppunt is misschien wel de smartvape. Dat is eigenlijk een smartphone, omgetoverd tot vape. Je kan er mee bellen en appen, muziek luisteren en spelletjes op doen. Sterker nog: hoe meer hijsen je neemt, hoe hoger niveau of level je wordt. “Het is heel erg ziek en pervers”, uit Machteld haar frustratie. “Ik kan wel huilen. Er wordt heel veel geld verdiend over de gezondheid en over de ruggen van onze kinderen. Die kinderen hebben dat zelf niet door. Want als zij het gevoel hebben dat ze verslaafd raken, is het al te laat. Ze leiden gewoon jongeren op tot rokers. Dat zou niet mogen.”
Hoe te voorkomen?
Zit je als ouder van een jong kind of puber met de handen in het haar? Noor geeft een aantal tips. “Het is ontzettend belangrijk dat je als ouder goed geïnformeerd bent. Kinderen worden geïnformeerd via social media. Daar heb je geen idee van. Dus zorg als ouder dat je weet waar je het over hebt.” Noor raadt aan de website van het Trimbos-instituut goed te beraadslagen.
Een ander advies luidt: “Word niet boos als je een vape vindt en ga het gesprek aan met je kind. Bedenk voor jezelf wel waar de grens ligt, want je hebt meer invloed op je kind dan je denkt. Kinderen hebben in hun achterhoofd heel goed door wat hun ouders wel en niet goed vinden. Dat nemen ze mee.”
Deze uitzending terugkijken kan hier. Carrie op Vrijdag is elke vrijdag te zien om 19.00 uur op NPO 1.