Ted van Essen: ‘Nare ziektes met moeilijke namen’

Het RIVM stuurt aan dokters wekelijks berichten over besmettelijke ziektes. Begrijpelijk, want dan kun je daar als dokter een beetje op bedacht zijn. Het laatste bericht ging over tekenencephalitis in Nederland, het parechovirus type 3 in de Verenigde Staten, monkeypox in de hele wereld, een nieuw henipavirus in China en dengue in Frankrijk. Het zal wel, zult u denken. Maar u gaat daar in de toekomst meer over horen.

Teken

Dat teken de ziekte van Lyme kunnen verspreiden, weet u natuurlijk. Maar in andere landen dragen teken soms andere ziektekiemen bij zich. In Oost-Europa bijvoorbeeld een encephalitisvirus, dat hersenontsteking geeft. In Oostenrijk komt het zoveel voor dat meer dan 90 procent van de bevolking zich daartegen heeft laten vaccineren. Als je daar in de bossen wil gaan wandelen kun je maar beter voordat je op vakantie gaat bij de GGD een vaccinatie halen. Intussen zijn er ook in Nederland gevallen bekend. Opgelopen in Oost-Europa, maar soms ook in het oosten van Nederland. Dat gaat vaker gebeuren. Misschien ook wel met dat parechovirus type 3, wat ook tot hersenontsteking leidt, vooral onder Amerikaanse kinderen. Ook daarvan zijn enkele gevallen in Nederland bekend.

Apenpokken

Die monkeypox rukt ook overal op. Ze zoeken nog een nieuwe naam, want ook de Nederlandse term ‘apenpokken’ mogen we niet meer gebruiken. Het virus komt namelijk van knaagdieren en niet van apen. Nu worden alleen nog mannen die frequent seks hebben met mannen ertegen gevaccineerd, maar als die ziekte verder verspreidt, moeten misschien meer mensen gevaccineerd worden. Dat Chinese henipavirus is ook een virus dat van dieren op mensen is overgegaan: een zogenaamde zoönose. Het geeft bij mensen griepachtige verschijnselen.

Zoönosen

Dengue is ook een zoönose, want het wordt overgedragen door insecten. In het Nederlands heet het knokkelkoorts, vanwege de pijnlijke gewrichten die erdoor ontstaan. Toen een kennis van me een paar jaar in Suriname werkte, werd ze daar behoorlijk ziek van en kwam zelfs in het ziekenhuis terecht. In warme streken verspreidt dat dengue-virus zich via steken van muggen. Nu ook al in Frankrijk. Op den duur zullen die muggen ook in Nederland arriveren, gezien de opwarming van de aarde. De temperatuur in Nederland is de laatste weken al aardig op die van Frankrijk gaan lijken.

Een Rijksvaccinatieprogramma voor 0 tot 100+

Op de wereld zijn steeds meer mensen die dicht op dieren wonen: dat gaat alleen maar toenemen. Ziektekiemen zullen overspringen, hoe voorzichtig we ook zijn. Gelukkig zijn er meestal vaccins beschikbaar. Of worden die snel ontwikkeld, zoals voor COVID. Het coronavirus is immers ook een zoönose, ooit begonnen bij vleermuizen. We zullen eraan moeten wennen dat vaccinaties niet alleen voor kinderen nodig zijn, maar voor iedereen van 0 tot 100+ jaar.