Ted van Essen: ‘Moet je kunnen kiezen voor een mannelijke of vrouwelijke dokter?’

In 1878 was Aletta Jacobs in Nederland de eerste vrouwelijke dokter. Een jaar later promoveerde zij tot doctor en werd huisarts in Amsterdam. Tijdens mijn eigen studie waren er natuurlijk veel meer vrouwelijke studenten, maar toen ik in 1976 huisarts werd in Amersfoort was er daar maar 1 vrouwelijke huisarts. Mijn echtgenote werd de tweede, want we hadden samen een grote praktijk overgenomen en die wilden we samen runnen.

Parttime huisarts kon 50 jaar geleden echt niet

Mijn vrouw was zwanger van onze tweede en zij wilde niet fulltime werken. De collega’s in Amersfoort vonden dat niet goed. Een parttime huisarts, dat kon echt niet! Zij moest en zou fulltime diensten draaien, net als ik. Dat zou een grote belasting voor ons gezin zijn. Zij weigerde principieel: parttime werken is ook parttime dienst doen. Na lang vergaderen gingen de collega’s akkoord. Tandenknarsend denk ik, maar ik was er niet bij.

Vrouwelijke dokters zijn in de meerderheid

Anno 2024 is meer dan de helft van de huisartsen een vrouw. Dat is vaak ook zo bij medisch specialisten. Meer diversiteit in teams werkt ook heel goed. Dokters worden opgeleid om alle medische problemen op te lossen, maar bij bepaalde gevoelige onderzoeken voel je je soms net iets comfortabeler bij een dokter van je eigen geslacht. Patiënten vinden het dus fijn als ze kunnen kiezen tussen een man of een vrouw. Bij het maken van een afspraak kun je daar als patiënt in sturen.

Moet je altijd kunnen kiezen?

Het is wat anders bij een spoedgeval. Dan is er soms maar 1 dokter beschikbaar en daar moet je het dan mee doen. Ik heb meegemaakt dat een man weigerde dat ik zijn vrouw onderzocht. Wat zijzelf ervan vond weet ik niet, want hij deed het woord. Daar vond ik ook wat van, maar als dokter moet je de dingen soms nemen zoals ze zijn. Maar dat geldt in spoedsituaties ook voor de patiënt. Ik kon niet van geslacht veranderen en er was geen andere dokter beschikbaar. Kortom, we zaten in een patstelling. Het paar vertrok boos uit het pand. Ik weet niet meer hoe het uiteindelijk is afgelopen, maar er is geloof ik geen bloed uit gevloeid.

Dokters verschillen van mening, maar wat vindt u?

Onlangs onderzocht mijn vakblad Medisch Contact hoe dokters daar tegenwoordig over denken. 57 procent van de vrouwelijke dokters vindt dat je zo’n wens voor een mannelijke of vrouwelijke dokter moet volgen, terwijl 62 procent van de mannelijke dokters vindt dat dit niet moet. Sommige dokters vrezen dat zo de deur wordt opengezet voor discriminatie van dokters op basis van bijvoorbeeld geloof, huidskleur of leeftijd. Iedere dokter vindt echter dat de keus voor een man of een vrouw in principe mogelijk moet zijn, maar dat het soms niet kan tijdens spoedsituaties. Ik ben wel benieuwd: hoe denkt u daarover?

Ted van Essen was tot december 2016 huisarts in Amersfoort, thans is hij geregistreerd als arts (BIG-nummer: 49020200101). Hij is voorzitter van de Nederlandse Influenzastichting en griepexpert. Daarnaast is Dokter Ted wekelijks te zien in Tijd voor MAX en is zijn expertise te raadplegen in Dokter Teds Spreekuur en MAX Medisch. Lees hier zijn columns.

(Foto: Shutterstock)