Ted van Essen: Moeder des Vaderlands

Juliana van Stolberg was de moeder van de Vader des Vaderlands, Willem van Oranje. Je zou haar dus de moeder des vaderlands kunnen noemen, maar zij kreeg pas enige erkenning toen prinses Juliana naar haar vernoemd werd. Ik heb zelf vooral herinneringen aan de Juliana van Stolberg-kazerne, waar ik mijn militaire dienst begon.

Dienstdokter

Ik studeerde al geneeskunde toen ik voor de dienstplicht gekeurd werd. Ik mocht eerst mijn studie afmaken. Het leger kon dienstplichtige artsen namelijk goed gebruiken. De dag na de uitreiking van mijn artsenbul werd ik met 30 andere artsen ingelijfd in de medische opleidingsklas op de Juliana van Stolbergkazerne in Amersfoort. Ik was inmiddels getrouwd en mijn vrouw kreeg netjes een kostwinnersvergoeding. Ik moest de 1e weken in de kazerne blijven. Dat was ongeveer het zwaarste onderdeel van mijn opleiding.

ABC

We moesten natuurlijk alle militaire rangen leren en van alles over de ABC-oorlogsvoering. Het was tijdens de Koude oorlog en de angst voor Atoom-, Biologische- en Chemische wapens was groot. De opleiding duurde 1 maand en dan was je vaandrig. Snel daarna was de titel 2de Leutenant arts en dan telde je mee in het leger. Ik kreeg de functie van keuringsarts. Na ontslag uit militaire dienst heb ik nooit meer een medische keuring willen verrichten.

Feestjes

Om tijdens de opleiding de avonden door te komen werden wij onthaald door farmaceutische bedrijven die graag reclame wilden maken voor hun medicijnen. Elke avond een korte lezing en dan een feestje. De bedoeling was natuurlijk dat je als arts de aanbevolen producten ging voorschrijven. Dat was het moment dat ik een hekel kreeg aan artsenbezoekers. Nooit heb ik er meer eentje ontvangen. Dat heeft mij een hoop tijd gescheeld en de gecheckte informatie kregen wij toch wel via de apotheker die ze in onze naam te woord stond.

Transparantie

Hoe anders is het anno nu. Artsenbezoekers zijn er nauwelijks nog. Er is wel samenwerking tussen artsen en de farmaceutische industrie, want hoe moeten anders wetenschappelijke onderzoeken met patiënten uitgevoerd worden. Artsen gaan wel eens naar congressen en dan betaalt de industrie soms de reiskosten. Dat soort betalingen wordt geregistreerd in het zogenaamde Transparantieregister Zorg. Iedereen kan daarin opzoeken of zijn dokter financiële banden heeft met bepaalde bedrijven. Als je producten van vooral die producenten krijgt voorgeschreven zou je aan je dokter om opheldering kunnen vragen. Ik ben namens de artsenorganisatie bij dit register betrokken.

Het kan beter

Het gaat natuurlijk wel eens mis. Betalingen gaan soms niet rechtstreeks naar een dokter, maar komen terecht in een BV. Dan is het niet gelijk helder welke dokter daarvan de vruchten plukt. De laatste tijd was dat veel in het nieuws, vooral over de banden van dokters met leveranciers van medische hulpmiddelen. Onderzoeksjournalisten konden met gebruikmaking van dat transparantieregister die onduidelijke betalingen opsporen. Kennelijk is het systeem nog niet sluitend. Dat is slecht voor het vertrouwen in dokters en dat gaan we dus ook verbeteren.

De dienstplicht is al lang afgeschaft en de Juliana van Stolbergkazerne is verbouwd tot woonhuizen. Ik woon in Amersfoort en rijd nog vaak langs het imposante hek, waarvan een deel is blijven staan. De Koude Oorlog is helaas weer opgewarmd door Poetin. De kennis die ik 40 jaar geleden heb opgedaan is verlopen. Maar de lessen die ik kreeg in het vermijden van onterechte beïnvloeding probeer ik nog steeds toe te passen.

Ted van Essen is tot december 2016 huisarts in Amersfoort. Hij is voorzitter van de Nederlandse Influenzastichting en griepexpert. Daarnaast is Dokter Ted wekelijks te zien in Tijd voor MAX. Lees hier zijn columns.