Ted van Essen: Is het coronavirus dood?
Publicatiedatum: 22 maart 2021
Het coronavirus leidt tot dood en verderf, maar leeft het zelf eigenlijk wel? Een organisme leeft als het zichzelf kan voortplanten. Mensen en dieren kunnen dat en planten ook. Bacteriën kunnen zich delen als ze maar voldoende voedingsstoffen in de omgeving hebben. Dat geldt ook voor schimmels: die groeien nog op een oude boterham. Maar een virus heeft altijd een levende cel nodig om zich te kunnen voortplanten.
RNA en eiwit
Een virus bevat een klein beetje genetisch materiaal, RNA bij het coronavirus, in een eiwit hulsje. Uit die wand steken ‘spikes’, waarmee het virus zich kan vasthechten aan een lichaamscel. De cel beschouwt dat als een aanval en neemt het virus op om het te vernietigen. Dat lukt niet, want het RNA uit het virus komt vrij en gebruikt de eiwitfabriekjes van de cel, de ribosomen, om viruseiwitten te maken en om het RNA te kopiëren. Dat RNA en die eiwitten worden samengevoegd tot nieuwe virussen. Totdat de cel barst en de nieuwe virussen vrijkomen en weer aan andere cellen vastklampen.
Zoutzuur
Virussen leven dus niet, maar doen wel kwaad, net zoals een vergif. Je kunt een virus wel onwerkzaam maken, door het met zeep of een desinfectievloeistof als alcohol in contact te brengen of door het te verhitten. Buiten het lichaam kun je ook een coronavirus aanpakken met sommige medicijnen in hoge dosering. Hydroxychloroquine, een antimalariamiddel, doet dat en ook ivermectine, dat tegen schurft helpt. Dat bracht sommigen op het idee om dat ook in het lichaam te proberen. Maar beide middelen in een veilige dosering bleken niet tegen het coronavirus te werken, zoals als president Trump suggereerde. Die zou zelfs het inspuiten van zoutzuur hebben willen proberen. Dat verwoest inderdaad de viruswand, maar ook het bloedvat.
Antibiotica
Bacteriën leven wel, want die kunnen zich vermenigvuldigen, in de melk bijvoorbeeld, waardoor die zuur wordt. Antibiotica kunnen bacteriën stoppen doordat ze iets doen aan dat delen. Daarom worden soms antibiotica toegevoegd aan vaccins om bederf door bacteriën tegen te gaan. Virussen kun je alleen bestrijden door de lichaamscel zelf te beïnvloeden. Daardoor zijn antivirale middelen veel lastiger te maken, omdat ze hun werk in de lichaamscel moeten doen en dus ook kwaad kunnen doen aan het lichaam zelf.
Antivirale middelen
Antibiotica tegen virussen bestaan wel, maar er zijn er veel minder van. Tegen AIDS-HIV zijn nu gelukkig werkzame medicijnen beschikbaar, maar dat heeft tientallen jaren geduurd. En dan nog kunnen die het virus niet onschadelijk maken, maar slechts rustig houden. Daarmee is AIDS van een dodelijke ziekte een chronische ziekte geworden. Tegen virale leverontstekingen zijn na jaren onderzoek ook werkzame antivirale middelen gemaakt en die kunnen bijvoorbeeld hepatitis C laten genezen.
Influenza medicijnen
Voor het influenzavirus, dat de gewone griep veroorzaakt, zijn nu een paar medicijnen beschikbaar. Oseltamivir helpt tegen griep, doordat het verhindert dat de uitsteeksels van het virus zich aan de celwand hechten. Als dat al even bezig is, zijn er al heel veel nieuwe virussen gemaakt en daarom werkt dat middel alleen als je het binnen 48 uur na het begin van de klachten inneemt. De overheid heeft begin deze eeuw miljoenen doses ervan opgeslagen voor het geval er een grieppandemie zou komen. De Mexicaanse griep bleek gelukkig onschuldig en daardoor hoefde die voorraad niet te worden aangesproken. Maar in de komende jaren kan er weer een grieppandemie ontstaan en dan hebben we tenminste wat achter de hand. Als het spul niet over de datum is tenminste.
Coronamiddelen
Een coronavirus is geen griepvirus. De bestaande antivirale middelen werken niet. Ook niet remdesivir, dat ontwikkeld was tegen ebola en in het begin van de huidige pandemie nog wel is uitgeprobeerd tegen COVID-19. Het enige middelen die we kunnen gebruiken bij COVID-19 werken tegen het op hol geslagen afweersysteem. Gelukkig zitten er naast de bekende dexamethason nog een paar andere medicijnen daartegen in de pijplijn.
Kortom, een middel tegen het coronavirus zelf is er voorlopig nog niet. Ik zou er ook niet op wachten en nu maar vast een vaccin nemen. Beter voorkomen dan genezen: dat geldt voor dit moment in de pandemie meer dan ooit.
