Ted van Essen: ‘Het riool kent geen geheimen’

Het is een beetje een vies onderwerp: het riool. We zijn gewend het toilet snel door te spoelen, maar dokters adviseren altijd om even om te kijken hoe een en ander eruitziet. Bloed bij de ontlasting is een veeg teken. Dat moet u verder laten nakijken. Kortom: doe wel en zie wel om.

Coronavirus in het riool

Eenmaal doorgespoeld is uw boodschap een goudmijn voor onderzoekers. U weet waarschijnlijk over de opsporing van corona-virussen in watermonsters uit de rioolzuivering. Sinds het niet meer nodig is om Covid-19 bij de GGD te bevestigen met een neuswatje, weten we eigenlijk niet meer goed hoe het met de pandemie staat. Afgelopen zomer bleken er 2 maal zoveel coronavirussen in het rioolwater te zitten als begin van het jaar. Dat klopte met ons gevoel dat er veel mensen verkoudheidsverschijnselen hadden. Bij een nieuw type coronavirus komt er vaak weer een opleving van de epidemie. Dat is nu weer afgenomen, blijkt uit het onderzoek van dat rioolwater. Als er nieuwe types van het coronavirus ontstaan, zijn die terug te vinden in die monsters.

Mpox, hepatitis of de mazelen

Maar er is meer informatie uit het riool te halen. Er zijn 315 rioolwaterzuiveringen in Nederland en die worden elke week bemonsterd. Gemiddeld komt daar van 50.000 inwoners de ontlasting terecht. Als je wil weten of er mpox, vroeger apenpokken geheten, voorkomt, kun je dat terugvinden en weet je ook waar ongeveer in Nederland een uitbraak is. In Afrika waart een nieuw type mpox rond dat veel kinderen ziek maakt. Als we weten waar in Nederland dat type virus in het riool terecht komt, kan de GGD regionaal gaan zoeken naar gevallen. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor hepatitis (leverontsteking door een virus). Zo kun je ook constateren of een mazelen-epidemie weer voorbij is.

Vogelgriep

Ook voor een uitbraak van vogelgriep H5N1 is het RIVM beducht. Trekvogels verspreiden het virus, poepen op onze kippen, die dan weer het loodje leggen. Mensen worden er nog niet ziek van, maar in de VS zijn koeien besmet en scheiden het virus uit in de melk. Het drinken van die melk levert geen besmettingen op, maar het virus komt wel in het riool terecht. De melkers van de koeien krijgen soms wel een oogontsteking door het virus. Bij het melken komen namelijk aerosolen vrij, die vol zitten met het vogelgriepvirus.

Fijnstof in het riool?

Sinds kort komen er veel meer vliegtuigen over ons huis. De aanvliegroutes voor Schiphol zijn gewijzigd om de geluidsoverlast in die omgeving te verlagen. Het is goed om dat leed enigszins te delen, maar ik maak me wel zorgen dat er in mijn moestuin meer fijnstof uit de vliegtuigmotoren neerdwarrelt. Misschien is dat soort milieuvervuiling ook wel te constateren in rioolwater. Maar dan moeten we daar ook wat aan gaan doen!

Ted van Essen was tot december 2016 huisarts in Amersfoort, thans is hij geregistreerd als arts (BIG-nummer: 49020200101). Hij is voorzitter van de Nederlandse Influenzastichting en griepexpert. Daarnaast is Dokter Ted wekelijks te zien in Tijd voor MAX en is zijn expertise te raadplegen in Dokter Teds Spreekuur en MAX Medisch. Lees hier zijn columns.

(Foto: Shutterstock)