Pluizenbolletjes in het kasteel

Er is niemand in het park. De hele stad is nog druk met haar ochtendrituelen. In mijn gedachten zie ik achter de gevels van de huizen om ARTIS heen mensen tandenpoetsen, boterhammen eten en kranten lezen. Een gevel verder ligt iemand nog in een diepe slaap. In heel Nederland begint iedereen aan zijn eigen ritueel. En van al die mensen maakt zich ook iedere dag een grote groep klaar om naar ons toe te komen. Dat blijft bijzonder.

De Ruïne

Ikzelf sta voor de Ruïne, het nieuwe onderkomen van de Japanse kraanvogels en de sneeuwuilen. Zij wonen nu 2 maanden samen in dit verblijf. Wanneer ik naar binnen loop, zie ik de vogels in eerste instantie niet. Ik zie alleen de oude kasteelruïne die al bijna een eeuw op dezelfde plaats in het park staat. De kraanvogels slapen nog. Dat doen ze het liefst aan de andere kant van de Ruïne. Ik heb eten voor ze meegenomen. Wasmotlarven en kraanvogelbrokken. Jawel, die bestaan. Voorzichtig beweeg ik door het drassige moeraslandschap van de kraanvogels. Met grote zwaaibewegingen verspreid ik het eten door het hele gebied. Dat is leuk voor ze, want als ze wakker geworden zijn, kunnen ze overal in het verblijf op iets lekkers stuiten. Het stimuleert ze om op onderzoek uit te gaan in hun moeras.

Verrast

Aan de andere kant van de Ruïne leven de sneeuwuilen. Zij hebben me laatst verrast. Het was de dag na hun verhuizing naar het nieuwe verblijf. Ik kon mijn ogen niet geloven. In de eerste nacht koos de vrouw een geschikte plek en groef daar een kuil als nest. De volgende morgen trof ik haar aan, broedend op een ei. Alsof ze er al jarenlang leefde.

Pluizenbolletjes

Nu zijn we wat verder, en wanneer ik de sneeuwuilen nader, zie ik de vrouw nog steeds in haar kuil liggen. Sneeuwuilen zijn hoofdzakelijk grondbewoners, in tegenstelling tot de meeste uilensoorten. Onder haar vleugels liggen 2 donkergrijze pluizenbolletjes. Ze schreeuwen tegen hun moeder dat ze trek hebben. Voor hen heb ik ook iets meegenomen. Vader sneeuwuil kijkt mij aan van onder een nis in zijn kasteelruïne. Hij slaakt wat holle kreten, die bedoeld zijn voor zowel mij als de andere uilen. Ik begeef me in hun territorium, dat laat hij duidelijk merken. Voorzichtig werp ik een dode muis in de richting van de mannelijke sneeuwuil. Hij spert zijn scherpe poten vooruit, grijpt het voer en stopt het tussen zijn snavel. Met de zojuist gevangen prooi loopt hij in een rechte lijn naar de kuil toe. Hij overhandigt de muis aan de vrouw. Zij laat hem even boven de uilskuikens hangen. Het is de bedoeling dat de jongen leren om zelf de prooi aan te nemen. Het zijn dezelfde stapjes die een mensenkind moet leren. Langzaam word je steeds zelfstandiger en kun je steeds meer. Toen de kuikens nog heel klein waren, sneden de ouders met hun scherpe poten en snavels, het eten nog voor. Maar nu zijn ze twee weken oud, en terwijl ze nog op je handpalm passen, hebben ze reuzenstappen gezet. De kuikens happen naar het eten. Plots heeft één van hen beet. Hij grijpt de muis, en slikt hem zonder al te veel problemen, in zijn geheel naar binnen. De vader kijkt mij met zijn felgele ogen aan. Hij wil meer. Snel leg ik voldoende eten neer onder de nis van de Ruïne, zodat hij genoeg zal hebben om iedereen te kunnen voeden. Ik verlaat zo rustig als ik maar kan het territorium van de sneeuwuilen. Aan de andere kant van de ruïnemuur, zie ik 2 wakkere kraanvogels. Ze zien mij niet, ze hebben het veel te druk. Want daar ligt een wasmot! En daar weer één! Met zijn lange statige poten loopt 1 van de 2 het diepe water in. Hij begint zijn veren te poetsen en maakt zich klaar voor de dag.

Ook dieren hebben rituelen

Wanneer je een nieuw verblijf ontwikkelt voor 2 heel verschillende dieren, dan is het belangrijk om te weten wat de bewoners er allemaal in willen doen. Ook dieren hebben rituelen, dingen die ze graag doen. Een Japanse kraanvogel houdt van water. Ook spit hij graag de grond om, op zoek naar lekkere wormen en zaden. Dat is goed te zien. Veel  plantjes die mijn collega’s van de plantafdeling zorgvuldig en liefdevol hebben aangeplant, zijn inmiddels door de kraanvogels ook van onderen bekeken. De planten in het territorium van de sneeuwuilen staan nog keurig in de grond. Daar komen de kraanvogels niet. De mannelijke sneeuwuil heeft vanaf het begin al enkele favoriete observatiepunten uitgekozen vanwaar hij zijn hele gebied kan overzien. Hij heeft zelf de controle over zijn land. Zoals de vrouw zelf het beste weet waar ze haar eieren wil leggen. Het enige wat ik als verzorger hoef te doen, is ze opties geven. Keuze is voor iedere diersoort van belang. Ook voor onszelf. De plek waar je woont wordt het prettigst wanneer je het zelf kunt inrichten. Of dat een moeraslandschap is of droge vegetatie. Of het driehoog achter in de Jordaan is, of op een boerderij in het Hogeland van Groningen. Ik sluit de deur van de Ruïne, in de wetenschap dat ik de eerst komende uren niet meer nodig ben. Veel plezier vogels, doe lekker je ding.