Paul Rem: ‘Groeten uit Zweden’

In de 9 jaar dat Willem-Alexander koning is, heeft hij zojuist zijn 23^ste staatsbezoek afgelegd. Binnenkort is Griekenland aan de beurt voor een meerdaags staatsbezoek, maar de koning is nèt terug uit Zweden.

Vriendschappen

Een staatsbezoek is in de rangorde van bezoeken de hoogst denkbare. De koning bezoekt een land als staatshoofd, in zijn rol als symbool van Nederland. De bedoeling is oude vriendschappen te bevestigen en nieuwe aan te gaan. De ontvangst in Zweden viel uiteraard onder de 1e categorie: de banden zijn oud en hecht, maar net als onze eigen vriendschappen geldt dat je af en toe even bij elkaar op de koffie komt, anders verwatert het contact maar. En dat is niet fijn als je elkaar opeens nodig hebt. Daarom nodigde koning Carl XVI Gustaaf onze koning uit voor een 3-daags staatsbezoek dat in Stockholm en Gotenburg werd doorgebracht.

Vasamuseum

Na de begroeting door het Zweedse koninklijk paar ontmoetten Willem-Alexander en Máxima de premier en de voorzitter van het Zweedse parlement. Daarna werd het beroemde Vasamuseum bezocht. In dit museum (als gebouw als een hoogtepunt) is de ‘Vasa’ ondergebracht, het Zweedse oorlogsschip dat in 1628 al op zijn eerste vaart omsloeg en zonk. Meer dan drie eeuwen lag het schip op de bodem van de zee, voordat het werd geborgen en gerestaureerd.

Maritiem erfgoed

Saillant detail: de ‘Vasa’ was gebouwd onder leiding van een Nederlandse scheepsbouwer… Geen beste beurt dus. Dat werd door de koning goedgemaakt door een scheepsbel aan te bieden van het Zweedse oorlogsschip ‘Prinsessan Sophia Albertina’, dat in 1781 voor de kust van Den Helder verging. De koperen scheepsbel kon onlangs worden teruggevonden. Zo gaat dat, over en weer. Nederland en Zweden werken dan ook nauw samen op het gebied van maritiem erfgoedbeheer. De dagen erna stonden grotendeels in het teken van het delen van kennis rondom maritiem verkeer en verduurzaming van vrachtvervoer en de toeleveringsketen.

Pracht en praal

Maar het ceremoniële aspect mocht er ook zijn. Het was weer een feest, want de Scandinavische koningshuizen staan bekend om hun pracht en praal. Om het minste wordt in Kopenhagen en Stockholm een galajurk aangetrokken en een diadeem opgezet. Als er 2 vorstinnen zijn die weten hoe je de koninklijke show steelt, dan zijn het de Deense koningin Margrethe II en de vrouw van de Zweedse koning, koningin Silvia. Tijdens het staatsbanket in het Koninklijk paleis te Stockholm, op de 1e avond, werd alles uit de kast gehaald: erewachten, trompetgeschal, juwelen, ridderordes.

Niet altijd een hechte band

Tijdens de speeches gingen de beide koningen in op de hechte band tussen de beide koningshuizen, maar dat was tijden lang allesbehalve vanzelfsprekend. De mislukte verloving van prinses Marianne der Nederlanden is lange tijd een open wond geweest voor beide families. Marianne was de enige dochter van koning Willem I, en zijn oogappel. In 1828 werd op Paleis Het Loo de verloving bekend gemaakt van de prinses met de Zweedse prins Gustaaf. Tot zover jubel, want de prins leek een aardige vent en Zweden was een protestantse koninkrijk. Maar hij was de zoon van de verkeerde koning, namelijk de uit eigen land verderven Gustaaf IV Adolf uit het Huis Wasa.

De koning uit de daarna regerende tak had geen troonopvolger. Vandaar dat de Zweedse regering Jean-Baptiste Jules Bernadotte, een succesvolle Franse maarschalk in Napoleons leger, tot kroonprins bombardeerde. Zijn nakomeling is de huidige Zweedse koning. Maar in 1828 waren de Bernadottes woest op de Oranjes. Marianne had zich moeten verloven met een Bernadotte en niet met een Wasa! Daar kwam bij dat de Zweedse prins nog steeds zijn rechten op de Zweedse troon liet gelden. Dat was tegen het zere been van de Bernadottes. Onder grote politieke druk liet koning Willem I de verloving van prinses Marianne verbreken. Niet lang daarna verloofde zij zich met haar neef prins Albert van Pruisen en werd diep ongelukkig.

Verbinding Zweden en Nederland

Een verbintenis tussen de huizen Oranje en Bernadotte die wèl doorging was die tussen koning Karel XV van Zweden en prinses Louise der Nederlanden. Zij was een kleindochter van koning Willem I. kort nadat Karel (toen nog kroonprins) Louise in Nederland had ontmoet, trouwden zij en Stockholm. Niet lang daarna werd de Nederlandse prinses koningin van Zweden, en van Noorwegen, dat nog geen eigen natie was!  Nooit was een Nederlandse prinses zo hoog gestegen in de op de koninklijke ladder. Maar ook dit huwelijk was geen succes. Het moest daarom maar bij staatsbezoeken blijven!