Paul Rem: ‘Een warm Oranjezonnetje…’

De Duitsers hadden vroeger ’Kaiserwetter’, als tijdens een plechtigheid de keizer verscheen en de zon doorbrak. De Nederlandse variant van het ‘keizerweer’, was het Oranjezonnetje. Vooral in de jaren 30 en vlak na de oorlog, toen in de pers vaak heel verheven en vererend over het koningshuis werd bericht, was dit de traditionele omschrijving dat het tijdens een koninklijke rijtoer de zon scheen. Alsof vorsten en de Almachtige een band hebben die maakt dat waar zij verschijnen, de wolken verdwijnen.

Scheveningen ‘koning der badplaatsen’

Wolken… wat gaan wij ze af en toe missen in deze warmste, zo niet heetste periode van het jaar. Inmiddels weten wij dat zon en regen geen sociaal onderscheid maken en dat ook de Oranjes verkoeling zullen zoeken deze dagen. Nu dringt in de grote paleizen de warmte niet zo snel binnen, maar we willen toch allemaal buiten zijn en genieten van het zomerweer?

Waar kan dat het beste dan aan zee? Gelukkig dat Den Haag aan zee ligt en dat Scheveningen zich de ‘koningin der badplaatsen’ mocht noemen. De ‘eerste’ koningin van Nederland, Wilhelmina (de vrouw van koning Willem I) kon dagelijkse de korte route nemen van Paleis Noordeinde naar Scheveningen, over de Scheveningseweg naar het strand. Op een duintop had zij een eigen paleisje , het ‘Koninklijk Paviljoen’. Het klassiek aandoende tempeltje bestaat nog steeds en het staat een beetje verdrongen in de rij hotels. Velen kennen het Paviljoen omdat zij museum Beelden aan Zee bezoeken.

Haagse Sociëteit De Witte

Het charmante duinpaleisje hoort niet bij het museum, maar is de zomerlocatie van de eerbiedwaardige Haagse Sociëteit De Witte en is helaas niet voor het publiek toegankelijk. Maar wat een voorrecht genieten de clubleden! Binnen zijn de witte stucplafonds versierd met allerlei schelpen, koralen en zeedieren. In 1827 had de koning het Koninklijk Paviljoen als verjaardagscadeau aan zijn vrouw gegeven. De koningin leed aan chronische slapeloosheid en de koning vermoedde dat zij baat zou hebben bij frisse zeelucht.

10 jaar lang, tot haar dood heeft de koningin er met veel plezier gebruik van gemaakt. Daarna kwam haar schoondochter prinses Anna Paulowna er vaak, maar niet om een zeebad te nemen. Het frisse, zoute zeewater liet zij wel regelmatig in grote tonnen van Scheveningen naar haar badkamer in Paleis Kneuterdijk vervoeren. Schuilde hierin een Russische gebruik, of was de Russische grootvorstin haar tijd ver vooruit om zeebaden gezond te vinden?

Dichtbij het regeringscentrum

Gedurende de jaren dat buiten Nederland de Eerste Wereldoorlog woedde (wij bleven neutraal), ontdekte ook koningin Wilhelmina (de overgrootmoeder van koning Willem-Alexander) hoe fijn  het is aan het strand. Als kind kwam zij er natuurlijk ook wel, maar tijdens die oorlogsjaren wilde zij liever geen gebruik maken van haar zomerpaleis op de Veluwe, Het Loo. Het was maar beter dicht in de buurt te blijven van het regeringscentrum Den Haag. Tijdens deze crisissituatie waren korte lijntjes met het kabinet en met diplomaten van groot belang. En misschien lag Apeldoorn nèt even te dicht bij de grens met het agressieve Duitsland?

De koningin huurde in eerste instantie voor haar en haar dochtertje prinses Juliana een vakantievilla in Katwijk. De zeelucht beviel zo goed, dat nog in hetzelfde jaar de bouw werd begonnen van een eigen landhuis in de duinen bij Scheveningen: De Ruygenhoek. Hier geen hofhouding, maar wandelen, lezen en schilderen. En een balletje trappen, zo blijkt uit filmbeelden die prins Bernhard maakte.

De koninklijke liefde voor het strand

Nu ging duinhuis De Ruygenhoek in de jaren 80 in vlammen op, maar de Oranjes maakten er geen geheim van zee en strand te houden. Koningin Beatrix en prins Claus reden er graag paard en voor het zomerse fotomoment in 2015 poseerde de koning en zijn gezin op het strand van Wassenaar. En wie had toen gedacht dat in de zomer van 2021 prinses Amalia een zomerbaantje zou hebben in een Scheveningse strandtent? Met haar naambordje ‘Claire’ en haar haar in een staart scheen niemand het door te hebben dat hun Sex on The Beach-cocktail, aan de bar door de Prinses van Oranje was gemixt.

Het traditionele fotomoment zou afgelopen maand ook op het strand hebben plaatsgevonden, maar de weersverwachting wees uit dat een fotosessie in de Achter-Vestibule van Paleis Noordeinde een veiliger decor was. Geen ‘Oranjezonnetje’ dus. Volgend jaar maar weer aan zee?

(Foto: Shutterstock)