Paul Rem: ‘Een Nederlandse diadeem in Denemarken’
Publicatiedatum: 17 januari 2024
Wat een feest om een blije Deense hoofdstad te zien op een druilerige dag in januari. Bij de troonswisseling in Denemarken geen afzettingen, geen spandoeken, geen demonstraties, maar een welgemeende en uitbundige vrolijkheid. Stil als het stil moest zijn en uitgelaten als daar het juiste moment voor was.
De monarchie wordt in Denemarken duidelijk breed gedragen. Ondanks (of juist daarom?) dat het Deense koningshuis de oudste ter wereld is, te beginnen met Gorm de Oude in de 10de eeuw. “Heb ik eens even een eerbiedwaardige stamboom”, moet koning Frederik X denken, maar ook hij weet wel dat hij niet een directe afstammeling van koning Gorm is.
Goede band met Denemarken
De verhoudingen tussen het Oranjehuis en het huis (daar gaan we:) Sleeswijk-Holstein-Sonderburg-Glücksburg) zijn altijd hartelijk geweest. Dat is vooral te zien sinds de uitvinding van staatsbezoeken. Koning Willem-Alexander en de kersverse Frederik X van Denemarken kennen elkaar goed, en ook de relatie tussen Beatrix en Margrethe II is altijd hartelijk en constructief geweest.
Onze oud-vorstin heeft zelfs een tijdje stage gelopen bij haar Deens collega in de jaren vlak voor haar inhuldiging. De hofhouding van koningin Juliana was een liefelijke en soms wat minder liefelijke chaos, en Beatrix wilde weer structuur en decorum aanbrengen.
Verbonden door parels en diamanten
Maar er is een directer verband tussen het koningshuis van Denemarken en Nederland en dat loopt via parels en diamanten. De 2e zoon van onze koning Willem I heette prins Frederik. Hij was getrouwd met zijn nichtje prinses Louise van Pruisen. Een huwelijk tussen neef en nicht kwam vaker voor bij vorstenhuizen. Ook koning Willem III was getrouwd (eerste huwelijk) met zijn nichtje prinses Sophie van Württemberg. Want, ach, alleen vorsten begrijpen elkaars situatie en je bent op die manier altijd van gelijke stand. En een koningskind vertegenwoordigt een natie, dus een huwelijk kan in het beste geval een gelukkige verbintenis vormen tussen 2 landen.
Louise
Frederik en Louise vormden een hecht koppel en kregen meerdere kinderen. Hun oudste kind, dochter prinses Louise, trouwde met de Zweedse koning Karel XV. Ook weer zo’n gearrangeerd vorstenhuwelijk, dat overigens wat ongelukkig uitviel. Louise (in Zweden ‘Lovisa’ genoemd) had een slechte gezondheid en die werd haar fataal nadat zij in Nederland de uitvaart van haar moeder had bijgewoond. Ze liep een longontsteking op en stierf in Zweden, een dochter achterlatend met de naam… Louise. En wel, ook die trouwde weer met een vorst: de latere koning Frederik VIII van Denemarken. Haar zoon koning Christiaan X is de grootvader van de afgetreden koningin Margrethe II en dus de overgrootvader van de huidige koning Frederik X.
‘Nederlandse’ diadeem
Vergeet u de stamboom. Waar het om gaat, is dat de kleindochter van de ‘eerste Louise’ (de vrouw van onze prins Frederik) een Deense koningin werd en dat zij het monumentale diadeem van diamanten en 18 grote parels van grootmoeder inbracht in het Deense vorstenhuis. Dit ‘Nederlandse’ diadeem werd vaak door koningin Margrethe van Denemarken gedragen. Beroemd is het portret dat Pop Art-kunstenaar Andy Warhol maakte van de 4 toen regerende vorstinnen Elizabeth II van het Verenigd Koninkrijk, koningin Beatrix, koningin Ntombi van Swaziland en koningin Margrethe, de laatste getooid met haar ‘Nederlandse’ diadeem.
Symbolisch gebaar
Margrethe droeg het diadeem niet alleen op staatsieportretten, maar ook als symbolisch gebaar naar de Oranjes tijdens haar staatsbezoek aan Nederland in 1975. Even keerde het diadeem – na meer dan 100 jaar – naar ons land terug. Het pareldiadeem van de Pruisisch/Nederlandse prinses Louise is in Denemarken altijd een koninginnen-diadeem geweest. Het wachten is nu op de eerste keer dat koningin Mary het ‘Nederlandse diadeem’ gaat dragen!
Paul Rem is architectuur- en kunsthistoricus en conservator op Paleis Het Loo. Hij is bestuurslid van diverse musea, internationaal erkend expert ‘Oude meubelen’ en lid van het ‘TEFAF vetting committee’. Regelmatig schuift hij aan als tafelgast in Tijd voor MAX. Maak ook eens een stadswandeling met Paul Rem. Lees hier al zijn columns.
(Foto: Shutterstock)
