Leiderschap (of: waarom worden alle scholen niet gesloten)

In deze corona-crisis willen we sterke leiders. Het aankondigen van nieuwe maatregelen is inmiddels ‘chefsache’ geworden, maar ik vraag mij af of het wat hakkelende optreden van minister Bruins niet authentieker overkomt dan het gladde verhaal van Rutte. De excuses van de Koning in Indonesië rolden ook niet vloeiend uit zijn mond, maar iedereen begreep dat de ernst van de mededeling het erg spannend maakte.

In Italië presenteert premier Guiseppe Conti zich als zo’n sterke leider, maar dat lijkt mede ingegeven door een grote profileringsdwang. De gedoseerde maatregelen in Nederland zijn beter onderbouwd dan de rigoureuze aanpak voor heel Italië, ook voor gebieden die nauwelijks nog zijn getroffen door het coronavirus.

Landsdokter

In de NRC werd onlangs geopperd dat we behoefte hebben aan een soort landsdokter. Een ‘chief medical officer’, die zich tot de bevolking richt bij medische crises, zoals dat in sommige landen bestaat. Ik denk dat Jaap van Dissel van het RIVM die positie op dit moment prima invult, maar bij een andere crisis hebben we vast behoefte aan een andere specialist met verstand van zaken. Het vervullen van zo’n betrekking als landsdokter zou haast onmogelijk zijn, want je kan niet overal verstand van hebben. Het is wel heel verstandig dat de politiek zich laat leiden door experts. Het gestuntel van president Trump is daarvoor wel de beste illustratie.

Waarom worden alle scholen niet gesloten?

Ik was destijds betrokken bij de Mexicaanse griep en daarbij speelden vergelijkbare dingen. Ook toen was in het begin niet helemaal duidelijk hoe de pandemie zich zou ontwikkelen. De kranten stonden bol van kritiek over een aarzelende minister, maar toe het allemaal wel mee bleek te vallen, kreeg hij in dezelfde media de wind van voren.

In het begin van de uitbraak van het coronavirus was het doel om de verspreiding te stoppen. Dus isoleren van patiënten en quarantaine voor contacten. Nu blijkt dat in Noord-Brabant 2-4 procent van de bevolking het virus bij zich draagt, moeten maatregelen gericht zijn op afvlakken van de aantallen zieken. De bedoeling is dat niet te veel mensen tegelijk een beroep gaan doen op de gezondheidszorg. Het totale aantal besmettingen zal op den duur wel even groot zijn, maar als het in de tijd gespreid wordt kunnen we hopelijk Italiaanse toestanden voorkomen.

Computermodellen

Achter de schermen zijn wetenschappers druk aan het werk met voorspellingen over het verdere verloop van de epidemie. Met computermodellen kun je uitrekenen welke maatregel op welk moment het beste zal helpen. Nu een school sluiten in Groningen, zet geen zoden aan de dijk, want daar zijn nog nauwelijks besmettingen.  Maar als in een regio 10 procent van de mensen besmet is met het coronavirus, kun je met school- en bedrijfssluitingen en afgelasten van bijeenkomsten een snelle stijging afvlakken.

Experts

Veel deskundigen worden ingezet bij de diverse talkshows. Ik vind het verfrissend hoeveel wetenschappers als virologen en epidemiologen begrijpelijk uitleggen wat we weten en wat niet. En welke stappen nu zinvol zijn en welke niet. Destijds bij de Mexicaanse griep lukte dat minder goed.  Er waren toen misschien wat meer haantjes die op tv aanschoven in de late avond.

Opvallend is ook dat de experts nu veelal dezelfde boodschap brengen. Wetenschappers zijn het natuurlijk nooit allemaal met elkaar eens, maar kennelijk discussiëren zij daarover onderling en niet in de media. En zo hoort het.