Keutels knikkeren op de Savanne

“Job, Savanne”, hoorde ik die ochtend bij de koffie. Deze kernachtige woorden, uitgesproken door mijn teamleider, waren genoeg om te weten dat ik die dag zou doorbrengen bij de giraffen, zebra’s, en de grote koedoes. Allemaal indrukwekkende dieren. Al hebben ze wat mij betreft één groot nadeel. Ze poepen zo veel.

Netgiraffen

Een verzorger op de Savanne begint de dag met het binnenhalen van de dieren. 1 voor 1 komen de imposant grote netgiraffen de stal binnengelopen. De jongste giraffe van de kudde laat even op zich wachten, maar als ook deze binnen is, geef ik ze hun eerste voedering. 20 kilo brok. Snel naar de zebra’s. De kudde is al binnen komen lopen. Alle zebra’s een paardenkoek. Het lage geluid van 5 malende zebragebitten heeft iets meditatiefs. De grote koedoes staan verderop. Ik neem de tijd om hun horens eens goed te bekijken. Een imposant stel kurkentrekkers is de afgelopen jaren op de koppen van de jonge mannetjes gegroeid. Snel ook deze dieren wat te eten geven. Brok en snijbiet, vers geplukt uit de eetbare tuin verderop in het park.

Het echte werk

Wat een idylle, lijkt het, om verzorger op de Savanne van ARTIS te zijn. Maar als alle dieren rustig op stal staan te eten, begint voor de verzorger het echte werk. Want wanneer ik die ochtend het perk op loop- zie ik voor mij een immens veld met daarop duizenden zwarte balletjes. Allemaal poep.

Nu vind ik poep opruimen niet erg, ik ben het gewend. Als dierenverzorger ga je er een beetje van houden. Maar alle poep is anders. De ene keutel is niet zomaar te vergelijken met de andere. Ik heb een voorkeur voor grote keutels, op een hoopje gelegd. Zebrapoep voldoet aan die vereisten. Een zebra eet gras en hooi. Het zijn snelle eters. Ook verteren ze hun voedsel snel. Het resultaat is dat zo’n hap hooi vrij vlot in de vorm van een grote, vezelrijke schijf de zebra aan de achterkant weer verlaat. Keurig op een hoop.

Verteringsstelsel

Maar de giraffen en de grote koedoes zijn heel andere eters. Het verschil is in grote mate te wijten aan hun verteringsstelsel. Een zebra heeft gewoon 1 maag en laat het werk vervolgens aan de darmen over. Maar een giraffe en een koedoe hebben niet 1 maag, maar wel 4!

Wanneer een giraffe een hapje blaadjes neemt, kauwt hij het eerst in zijn mond een beetje voor. Vervolgens legt het een route langs 3 voormagen af, om uiteindelijk in de echte maag, de lebmaag te belanden. In de voormagen worden de grove, vezelrijke voedseldelen teruggestuurd naar de mond, om nogmaals vermalen te worden. Herkauwen heet dat.

Dat herkauwen maakt dat deze dieren in staat zijn om moeilijk te verteren voedsel te eten. Het zijn ook hele economische eters. Alle voedingsstoffen, vocht en vezels worden uit het voedsel onttrokken, met als resultaat honderden minuscuul kleine keuteltjes. Een giraffe van 5 meter poept keutels met het formaat van een knikker!

Voor even een schone Savanne

En als ze van die honderden kleine keutels nou 1 nette berg zouden maken, dan hoor je me niet. Maar die giraffen en koedoes maken er een sport van om lopend te poepen, en hiermee een zwart spoor van keutels achter zich te laten. Hoezeer ik ze zou willen smeken om voor 1 keer te blijven staan, zit er niets anders op dan het zwarte spoor te volgen. Met een wisser formeer ik zelf mooie hoopjes, die precies op mijn schep passen.

Wanneer ik alle keutels heb opgeschept en met mijn graafmachine heb weggewerkt, voorzie ik het perk van een nieuwe voorraad hooi en verse takken. Tevreden overzie ik de schone Savanne. Het is tijd om de dieren terug te laten keren. Allereerst de 9 giraffen. Ik zie hoe ze in telgang naar de takken lopen. Het begin van een nieuwe dag. Na zijn eerste hap blaadjes, zet de grote mannelijke giraffe het herkauwen in werking. Blijkbaar heeft hij wat ruimte nodig, want hij gooit zijn staart omhoog. Vlak voor mijn ogen vallen honderden bruine balletjes naar beneden, en schieten alle kanten van het perk op. Hij vervolgt zijn weg naar een verse tak verderop. De bruine keutels volgen het spoor. Ik zucht. Morgen hopelijk pinguïns verzorgen.