Josine Droogendijk: “Dit is waarom prinses Amalia niet in het leger zit”

Waarom zitten Elisabeth van België en Leonor van Spanje wel in het leger en ‘onze’ Amalia niet? Nu deze vraag steeds vaker wordt gesteld, is het de hoogste tijd voor een antwoord.

Militaire parade op Nationale Feestdag België

De Nationale Feestdag vieren onze zuiderburen met een militaire parade. Terwijl de koninklijke familie vanaf het podium toekijkt, komen er militairen uit allerlei regimenten voorbij. Voorheen lette ik tijdens de plechtigheid vooral op prins Laurent (valt hij in slaap of niet?), prinses Claire (hoe woest kijkt ze dit keer naar haar man?) en koningin Mathilde (wat draagt ze?). Dit jaar moest ik ook nog het defilé in de gaten houden, want ergens tussen alle uniformen en vaandels marcheerde officier Elisabeth, de toekomstige koningin van België.

Princes Elisabeth in het leger

Dat ze in het leger zou gaan, stond voor haar geboorte eigenlijk al wel vast. In België is het staatshoofd opperbevelhebber van het leger. Daar komen nu eenmaal verplichtingen bij kijken. Hoewel het Belgische leger tegenwoordig in oorlogssituatie onder het NAVO-bevel valt, is de functie van opperbevelhebber geen lege huls. Volgens de Belgische overheid dient koning Filip te waken over de handhaving van de troepen. Ook dient hij de politieke wereld en publieke opinie te herinneren aan de nationale en internationale verplichtingen van België inzake landsverdediging. Elisabeth weet dus wat haar te wachten staat.

Koning Felipe van Spanje

Koning Felipe van Spanje staat eveneens aan het hoofd der strijdkrachten, met de militaire rang kapitein-generaal. Van tijd tot tijd bezoekt hij het leger en laat hij zich informeren over de plannen en actuele projecten. Bij zijn inhuldiging in juni 2014 begon de plechtigheid heel formeel met het overdragen van het bevel over de strijdkrachten. Het aanreiken van een rode sjerp symboliseerde de overgang.

Prinses Leonor in de voetsporen van haar vader

Leonor, de oudste dochter en toekomstige opvolger van koning Felipe, is onlangs gestart met een 3-jarige legeropleiding. De landmacht, marine en luchtmacht komen alle 3 aan bod. Zonder kennis van zaken kun je de krijgsmacht immers niet aansturen. Beelden van de prinses in uniform vinden gretig aftrek en doen de populariteit van de Spaanse monarchie goed.

Legeropleiding voor Amalia (nog) niet op de planning

In Nederland staan de zaken er heel anders voor. Amalia volgt een studie aan de Universiteit van Amsterdam, maar signalen over een toekomstige legeropleiding zijn er (nog) niet. Hoewel niet iedereen daar even blij mee is, is de keuze van de prinses niet heel verrassend. Het Nederlandse staatsbestel zit immers anders in elkaar dan het Belgische of Spaanse. De regering (koning Willem-Alexander + de ministers) hebben weliswaar oppergezag over het leger, maar ons staatshoofd is geen opperbevelhebber. Sterker nog: toen Willem-Alexander in april 2013 werd ingehuldigd, moest hij al zijn rangen en standen inleveren. In Nederland mag een lid van de regering namelijk geen dienend militair zijn, om te voorkomen dat zaken door elkaar heenlopen.

Geen dienend militair, wel een uniform

Dat verklaart dus ook wel waarom onze koning als een van de weinige staatshoofden geen uniform droeg tijdens de kroning van koning Charles. Omdat hij 25 jaar ‘in dienst’ is geweest, mag hij weliswaar zijn uniform blijven dragen, maar een uniform zonder een hele rits strepen op de schouder voelt toch een beetje als een kerstboom zonder ballen. Vlak voor de inhuldiging werd er wel een koninklijk distinctief ontworpen, met rijksappel en al, maar in wezen zegt dat maar weinig. Daarmee is de koning lager dan de laagste soldaat en hoger dan de hoogste generaal. Alleen bij bezoeken aan het leger draagt de koning dus nog een uniform.

Als Amalia ooit nog besluit om toch in het leger te gaan, dan doet zij dat dus niet voor haar toekomst. Maar eerlijk is eerlijk: het doet het aanzien van de monarchie beslist goed als de band met de krijgsmacht hecht is. Daarom bezocht de Prinses van Oranje in de zomer van 2022 verschillende onderdelen van Defensie, waaronder het naar haar vernoemde regiment.

Journaliste Josine Droogendijk schrijft blogs, vlogs en columns over het koninklijk huis en ze schuift regelmatig aan bij Tijd voor MAX. Ze volgt de royals in binnen- en buitenland op de voet. Lees hier al haar columns. 

(Foto’s: ANP en Defensie)