Jan Slagter: ‘Hoe zou het straks zijn als ik zelf zo oud ben?’

We zijn nu op de helft van de uitzendingen van de MAX-docuserie De Toekomst is Grijs en de reacties van de kijkers zijn ronduit geschokt te noemen. Zelf werd ik ook weer met de neus op de feiten gedrukt. Het persoonlijke relaas van de ouderen die in het tv-programma aan het woord komen zette mij aan het denken over mijn eigen toekomst.

Nóg weer ouder

Vorige week kwam het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) met nieuwe cijfers: de levensverwachting van de Nederlanders is opnieuw gestegen. Kinderen die in 2023 geboren zijn worden gemiddeld 80,3 jaar voor mannen en 83,3 jaar voor vrouwen. Dat is voor zowel mannen als vrouwen 3 maanden meer dan de levensverwachting in 2022.

Onmogelijke opgave

Ja, we worden massaal ouder. En snel ook. In 2040 is 1 op de 4 Nederlanders 65-plus. En het aantal 80-plussers is dan verdubbeld(!) tot 2 miljoen. Als je die harde cijfers op je laat inwerken, slaat de schrik je om het hart. In 2040 zijn er 2 miljoen mensen nodig in de zorg. Dat lijkt een onmogelijke opgave.

Met het oog op ‘later’

Volgende maand word ik zelf 70; gelukkig hebben mijn vrouw en ik een goede gezondheid. Ik heb al in het openbaar aangekondigd dat ik qua werk een stapje terug zal gaan doen, maar helemaal stoppen met werken, daar moet ik niet aan denken. Ik vind het veel te leuk én ik kan het fysiek nog aan. Toch zijn wij afgelopen jaar verhuisd van onze eengezinswoning waar we met onze zoons altijd fijn hebben gewoond naar een gelijkvloers appartement. Inderdaad, ook met het oog op ‘later’.

Wie kijkt naar ons om?

Nu gaat het met ons persoonlijk nog goed, maar wat als dat onverhoopt verandert: ziekte, vergeetachtigheid, fysieke ongemakken, of – God behoede ons – overlijden? Is er dan genoeg zorg? Het piept en kraakt nu al zo in die sector. Wie kijkt er dan naar ons om?

Sommige ten hemel schreiende uitspraken van enkele oudere dames in de 1e aflevering van De Toekomst is Grijs waren wat dit betreft erg confronterend, vonden ook vele kijkers. Deze buurvrouwen voelen zich zo eenzaam, dat het van hen niet meer hoeft. Zo zei de 93-jarige Greet: “Als ze zeggen: ‘Wil je een spuitje hebben’, dan zeg ik ja, dan ben je overal vanaf.” En haar buurvrouw bidt iedere avond: “Onze Lieve Heer, haal me weg vannacht.” Ja, achter menige voordeur verpieteren ouderen. Realiteit van nu en een onheilspellend toekomstbeeld voor ‘straks’.

Nú in actie komen

Hoe kunnen we ons voorbereiden op de onafwendbare vergrijzingsgolf? Er moét iets gedaan worden. Niet later, maar nu. Door de beleidsmakers én door ons allemaal als individuele burgers. Het is niet 5 voor 12, eerder 5 óver 12. Dat is de indringende boodschap van De Toekomst is Grijs, dat niet alleen uit een serie documentaires bestaat (volgende 2 afleveringen op woensdag 21 en woensdag 28 februari om 20.30 uur op NPO 2), maar ook uit een podcast en een groot tv-debat. Dit belangrijke debat wordt uitgezonden op donderdag 29 februari om 22.15 uur, ook op NPO 2, dus daags na de laatste aflevering van de serie. Komt er een Deltaplan Grijs? Er is geen tijd te verliezen!

Jan Slagter is oprichter-directeur van Omroep MAX, de omroep voor ouderen. Hij maakt zich op verschillende manieren hard voor de belangen van ouderen in onze samenleving. Lees hier al zijn columns. 

(Foto: © MAX/Greeft Grafhorst in De Toekomst is Grijs aflevering 1)