Heilige kerstwetten

Bij de een is het de nachtmis, bij de ander het kerstdiner en bij weer een ander een meerdaags programma. Hoe de kerst ook gevierd wordt, bij de meeste families ligt het vast. Wat er gebeurt, wanneer het gebeurt en vooral wie er bij zijn. Kerstmis draait om familie.

Ook bij Victorine thuis, zo vertelt ze. En dat begint op kerstavond en duurt tot tweede kerstdag. Haar moeder koestert die dagen, wanneer het gaat zoals het altijd gaat en het allemaal ‘klopt’ in de familie: een ouderlijk huis, heerlijke maaltijden, een schitterende boom, toegewijde dochters en gezellige schoonzonen. Kan je nagaan hoe gezellig dit gezin is!

Victorine is de oudste van drie meisjes en de enige die geen partner heeft. Haar familie maakt zich een beetje zorgen om haar. Vijfendertig jaar en nog alleen; als ze er niet gauw aan begint, komt het er misschien niet van. Er gaat geen familiebijeenkomst voorbij of daar wordt op gezinspeeld. Victorine doet er altijd luchtig over, maar ze vindt het niet leuk zich een buitenbeentje te voelen. En vooral met kerst, als de hele familie onder aanvoering van moeder jubelt onder de boom, kan ze niet uit volle borst meejuichen in het familiekoor. Ze is gesteld op haar zussen en hun echtgenoten, en dol op haar vier kleine nichtjes, maar twee dagen lang is wel veel van het goede. Vorig jaar werd al dat gezinsgeluk haar opeens te veel en is ze huilend naar buiten gerend. Niemand heeft dat toen gemerkt. Gelukkig. Het zou de feestvreugde maar bederven.

Maar dit jaar heeft Victorine al in oktober laten weten dat ze de kerst met vriendinnen in de Ardennen gaat vieren, in een huisje. Victorine wil niet hoeven meezingen met haar familie en overvallen worden door tranen. Ze wil vrij zijn. En diep in haar hart wil ze natuurlijk het liefst dat ze voor de kerst nog een vriendje tegenkomt, misschien wel een blijvertje. Maar ze zegt dit allemaal niet. Want de wet zegt ‘kom niet aan de kerst’. De eerste reactie van haar moeder was geweest: ‘Nou, die ouders van die vriendinnen van jou kan het zeker allemaal niets schelen, maar jij komt wel uit een warm gezin’, waarmee de boodschap ‘met kerst hoor jij hier en niet in de Ardennen’ luid en duidelijk was overgekomen.

‘Je ziet je nichtjes al zo weinig’, had ze ook nog gezegd. En ‘het is niet hetzelfde als we niet compleet zijn’ en ‘je zussen zijn zò teleurgesteld’. Maar zelfs de grootste troef ‘het kan de laatste kerst van oma zijn’ had niet verhinderd dat Victorine haar zin had doorgezet en het huisje had geboekt.

Ik begrijp die moeder wel. Zoals in veel families zijn de wetten rond de kerst heilig. Dat geeft veiligheid, traditie, verstevigt de familieband. Maar wetten verouderen. Mensen veranderen, gezinnen en families ook. Elk jaar moet je eigenlijk opnieuw bekijken: geldt deze wet nog wel? Wat willen mijn kinderen nog? Wat willen hun partners? Wat kan iedereen nog opbrengen? Leg het niet op, dat probeer ik ouders mee te geven. Geef ruimte aan je kinderen en wees bereid de wetten aan te passen.

En aan Victorine en haar vriendinnen adviseer ik om naar de Ardennen te gaan, maar pas na het kerstontbijt te vertrekken. Doe iets, als is het maar een gebaar. Want anders voel je je toch ellendig van het schuldgevoel in de Ardennen. En je zal net zien dat het de laatste kerst van oma was.

Enkele kerstsuggesties:
o Doe iets, organiseer zelf iets met kerst, verras iemand.
o Probeer een passende vorm te vinden die voor ieder acceptabel is.
o Ook met kerst geldt: geniet van wat er wèl is.
o Doe niet alles zelf, samen is het nog gezelliger ook.
o Sluit niemand uit.
o Gedenk de dierbaren.
o Houdt jaarlijks een kerstboek bij.
o Herinneringen aan elkaar verbinden.