Emina Zorlak: ‘De kweeappel en -peer zijn een ode aan oktober’

Terwijl de meeste mensen die ik ken de afgelopen weken in een soort rouw hebben gezeten omdat de zomer ten einde is gekomen, beleef ik de piek van het jaar. Dit is wat oktober elk jaar met mij doet. De wind door de bomen maakt jazzgeluiden, overal confetti op straat in de mooiste tinten bordeaux, de deur uit met een dikke trui. En bossen die naar peper ruiken en mij doen verlangen naar troostschotels vol diepe smaken, laarzen, kaarsen, dekentjes. De belofte in de lucht van een soort voorspel van verbindende festiviteiten: oogstfeesten, Allerheiligen, Sint Maarten, Sinterklaas, Kerstmis. De opgefokte zomergemoederen maken plaats voor bezinning.

8ber

Tot 153 voor Christus begint volgens de Romeinse kalender het nieuwe jaar op 1 maart en duurt het jaar 10 maanden. De maanden januari en februari worden als een naamloze winterperiode gezien en hiermee is de maand oktober de 8e maand in plaats van de 10e maand zoals in de Gregoriaanse kalender. De naam komt dan ook van het Latijnse woord voor acht, octo. Tot de 18^e eeuw wordt de afkorting 8ber gebruikt voor deze maand.

Oktober Theorie

In veel culturen wordt de maand oktober gezien als een periode van transitie. Het is de overgang van een zachte herfst naar het begin van vorst en winter. De dagen worden korter, mensen keren zowel fysiek als mentaal terug naar binnen en dit zorgt er als vanzelf voor dat er ruimte komt voor introspectie en reflectie. Er is tegenwoordig zelfs een nieuwe trend. Hierbij wachten mensen niet tot 1 januari voor goede voornemens, maar zien oktober en de hele herfst juist als de perfecte periode om zelf ook los te laten wat ze niet meer nodig hebben. En zo positieve verandering aan te brengen in hun leven. Dit wordt ook wel de Oktober Theorie genoemd. Oktober zet aan tot denken. Wat zou ik anders willen? Wat zou u anders willen?

Er de vruchten van plukken in oktober

Van oudsher was vlak na het oogstseizoen rond september de ideale periode om groente en fruit te conserveren en te verwerken in gerechten om de schrale winter toch door te komen. In oktober werd er dus hard gewerkt, om er later de vruchten van te plukken. Er is 1 vrucht die voor mij echt symbool staat voor oktober en dat is de kwee (peer of appel). Het is een zeer aromatische vrucht, maar zo direct van de boom ontzettend wrang. In sommige culturen vinden de mensen ze heerlijk zo uit het vuistje, maar toch is de kwee vooral ook geschikt om te verwerken in gerechten. En hier komt dan meteen ook de crux: het zijn goede werkverschaffers! Wat mij betreft dus ideaal materiaal voor wat reflectie: roeren in de pan, terwijl u ook roert in het brein en de ziel.

Membrillo van Gouden Appels

Wat ik elk jaar, in oktober, weer maak van de kweeappels of -peren is membrillo. Een Spaanse snijdbare gelei die geserveerd wordt bij stukjes pittige schapenkaas. Ik ben er uren mee bezig, maar ik heb met een paar vruchtjes dan ook een voorraad voor een heel jaar aan borrelplankjes. En ik weet: elk moment van het harde werk, wordt beloond met zoete, aromatische happen het komende jaar. En die mentale tijd voor mezelf in de keuken is goud waar. Niet voor niets werden kweeappels of -peren ook wel Gouden Appels genoemd door de oude Grieken; ze stonden symbool voor geluk. Ik gun u ook dit maak- en eetgeluk, dus bij dezen het recept voor membrillo.

Ingrediënten membrillo (zoete, dikke gelei van kweeperen (of kweeappels), lekker bij pittige kaas):

• 5 kweeperen of kweeappels
• suiker (zo’n 250-500 gram, afhankelijk van het gewicht van de gezeefde vruchten)
• een paar uur liefdevolle tijd voor uzelf
• extra nodig: staafmixer, zeef, hakmolen

Bereidingswijze:

Was het donzige laagje van de vrucht en snijd de kweeappel of -peer in stukken, inclusief het klokhuis en de pitjes. Doe de stukjes in een hakmolen en mix grof. Indien u geen hakmolen heeft, kunt u het ook zelf in nog kleinere stukjes hakken. Doe de stukjes in een grote pan met dikke bodem en laat in circa 15 minuten op middelhoog vuur al roerende zacht worden. Pureer dit alles met een staafmixer glad, dus inclusief de pitjes.

Zeef het gepureerde vruchtvlees en druk zoveel mogelijk van het vruchtvlees door de zeef. Dit kost wat tijd, maar zo haalt u er veel vruchtvlees uit. Weeg vervolgens het overgehouden vruchtvlees af en voeg hier net zoveel suiker aan toe. Doe dit mengsel nu weer in een pan met dikke bodem en zet op middelhoog vuur. Verwarm het al roerende, totdat het mengsel is ingekookt en van kleur is veranderd: van de kleur oker naar licht bordeaux. Het is belangrijk dat u al deze tijd blijft roeren, zodat het mengsel niet verbrandt.

Schep het zodra het mengsel van kleur is veranderd en dikker is geworden in een glazen, platte bak of ovenschotel en laat afkoelen. Dit is tot een jaar houdbaar in de koelkast. Heerlijk bij een borrelplank met pittige kazen. Niet alleen in oktober.

Culinair journalist Emina Zorlak ontwikkelt al jong een passie voor eten. Naast haar passie voor eten klopt haar hart ook sneller voor media. Voor onder andere MAX bedenkt ze de recepten voor Kook mee met MAX en Bak mee met MAX en heeft ze een eigen kookrubriek hier op MAX Vandaag: Dit kookt MAX Vandaag. Lees hier al haar columns.