De juiste volgorde
Publicatiedatum: 20 januari 2017
De laatste weken word ik nogal eens aangesproken op de steun die ik namens Omroep MAX heb gegeven aan het initiatief van de ChristenUnie ‘Waardig oud worden’. Dat is bedoeld als reactie op het wetsvoorstel van Pia Dijkstra, Tweede Kamerlid voor D66, om zelfdoding door ouderen mogelijk te maken als zij hun leven als voltooid beschouwen. “Wil je dan tornen aan het zelfbeschikkingsrecht van mensen?” en “Wat heb jij opeens met de ChristenUnie, Jan?” zijn vragen die mensen in mijn omgeving stellen. Om met dat laatste te beginnen: het initiatief had van iedere andere partij kunnen komen, van mijn part de Partij voor de Dieren. Dat maakt niet uit. En ik ben nog steeds van mening dat iedereen gaat over zijn eigen leven. Maar dan moeten we wel de juiste volgorde hanteren.
Te vroeg
Wijlen Els Borst was als minister van Volksgezondheid verantwoordelijk voor de eerste euthanasiewet ter wereld. Toen ze later terugblikte op hoe die wet tot stand was gekomen, constateerde ze dat de legalisering van euthanasie in Nederland veel te vroeg kwam. De maatschappelijke druk om een einde te maken aan het illegale gerommel van artsen die patiënten uit hun lijden wilden verlossen, was heel groot. Maar de aandacht voor palliatieve zorg – stervensbegeleiding – als alternatief was in de artsenopleidingen nog nauwelijks ontwikkeld. De verkeerde volgorde was gehanteerd. Eerst kwam de euthanasiewet en pas daarna kwam er aandacht voor palliatieve zorg. Dat had andersom gemoeten, erkende Els Borst. We dreigen nu dezelfde fout te maken door eerst zelfdoding bij ‘voltooid’ leven mogelijk te maken en pas daarna werk te gaan maken van ‘waardig ouder worden’.
Zo poetsen we maatschappelijke problemen weg
Voor haar promotieonderzoek aan de Universiteit voor Humanistiek sprak Els van Wijngaarden (docent aan Hogeschool Windesheim) uitgebreid met ouderen die hun leven als ‘voltooid’ beschouwden. In al die gesprekken hoorde zij dezelfde klachten. Ze schreef er het boek ‘Voltooid leven’ over; daarin zegt ze dat die term ‘voltooid leven’ ten onrechte de indruk wekt dat ouderen die om die reden hun leven willen beëindigen, vinden dat het wel mooi is geweest. Dat schetst een te rooskleurig beeld, zo poetsen we maatschappelijke problemen weg. Deze ouderen voelen zich eigenlijk vooral eenzaam en overbodig en zijn bang om afhankelijk te worden; ze voelen zich soms een blok aan het been van hun kinderen.
Minister van Ouderenzaken
Overheid en samenleving hebben de verantwoordelijkheid om ouderen een betekenisvolle plek te geven in de maatschappij. Ouderen moeten gezien en gewaardeerd worden. Er moet meer ruimte komen voor mantelzorg en vrijwilligerswerk, passende woonvormen voor ouderen, het tegengaan van eenzaamheid. Ouderen moeten ook financieel in staat worden gesteld om te blijven participeren in de samenleving. Daarom is er mij veel aan gelegen dat er in het nieuwe kabinet, dat we – indirect – gaan kiezen op 15 maart, een minister van Ouderenzaken komt.
Volwaardig oud worden
We moeten er alles aan doen om mensen volwaardig oud te kunnen laten worden. Dat is ook in lijn met de adviezen van de Commissie Schnabel, de commissie van wijzen onder leiding van de oud-directeur van het Sociaal Cultureel Planbureau en tegenwoordig D66-senator Paul Schnabel. D66, trek jullie wetsvoorstel in en laten we eerst met elkaar alles op alles zetten om ouderen een volwaardige plaats te geven en hun gevoel van eenzaamheid, overbodigheid of verdriet te verzachten. En laten we niet dezelfde fout maken die Els Borst (ook D66) achteraf ruiterlijk moest toegeven.
Geef een reactie
U moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.
Er is een grote diversiteit aan aftakelingen van ons menselijklichaam,alhoewel de oorzaken op gebied van ziekten wel worden onderzocht.Er zijn ontwikkelingen die me doen denken aan “vissen achter het net”terwijl de basis kennis over voeding/gezonde lucht/millieu als oorzaak van onze beschavingsziektes niet duidelijk genoeg worden erkend.Als de heren die onderzoek doen op deze gebieden gevraagt worden duidelijke uitspraken te doen, voelen ze de hete adem van grote multinationals incl, advocatenbureau’s in hun nek! Of iets gezond of ongezond mag blijken word angstvallig omzeilt!
Wat het thema euthanasie betreft: kan het in grote lijnen eens zijn met Paul Snabel zijn inzichten.Waardig omgaan met het leven is een sacrale aangelegenheid,de ethiek dient de hoogste prioriteit te hebben.
De uitspraak dat men een “volbracht leven” heeft en dus zelf mag bepalen dat men het wil beëindigen,gaat me een grote sprong te ver.
In Nederland is men doorgeschoten in het individualisme, dat alles maar ten diensten staat v.d. persoonlijke zelfrealisatie!We hebben als socialewezens verantwoording naar het collectief dat ons mogelijkheden bied ons te ontplooien in individuele/onderlinge belangen/behoeftes.
Daarom leven we niet alleen voor ons zelf maar in verbinding met anderen tot we de laatste adem uitblazen.Ja,..de laatste adem bepaald ons levenseinde, ondertussen gebeurt er nog zoveel onder dikwijls moeilijke omstandig- heden.Of zulke situatie’s leerzaam zijn?Wie zal dat beoordelende omgeving?Het individu zelf?
Heel dikwijls in het leven ontdekken we(soms veel later)het zinvolle in een moment,herkennen ons volwaardig bestaan, waarbij ons hart met liefde verbonden ook voor de ander bedoelt is,het kan zomaar gebeuren,…omdat we dan ons zelf zijn overstegen.
Wie zijn we,..worden we als mens,als we ons in de eigen pijn centraal blijven stellen?!Of God daarbij mag verschijnen?ook dat kunnen mogen we zelf overwegen!!
Purmerend, 31 januari 2017
Beste Jan Slagter,
Met veel belangstelling heb ik jouw column over het manifest “Waardig Ouder Worden” gelezen. Vooropgesteld: ik vind het heel belangrijk dat er meer aandacht is voor ouderenzorg en ik gun iedere oudere een waardige manier van ouder worden zonder eenzaamheid en met een zinvolle dagbesteding. Ik waardeer ook zeer jouw inzet voor zorg en welzijn van ouderen. Toch ben ik van mening dat er in het manifest voorbij wordt gegaan aan een groep ouderen, die ondanks goede (mantel-)zorg, die ze krijgen de wens houden om hun leven te beëindigen en daarbij liever vandaag dan morgen steun en hulp vragen.
Ik heb het boek van Els van Wijngaarden (nog) niet gelezen, maar ik kom als mentor van 2 ouderen (zonder naaste verwanten) regelmatig in zorgcentra. Met mijn beide ouders 81 en 85 jaar maak ik ook van alles mee op het gebied van ouderenzorg en is het onderwerp waardig ouder worden, maar ook een waardig levenseinde, dikwijls onder de aandacht. Als medewerker van het Centraal Bureau voor de Statistiek heb ik meegewerkt aan rapportages over “Niet-Natuurlijke Doden”. Vanuit die hoedanigheid ken ik een zeer schrijnend verhaal van een ouder echtpaar. De vrouw leed aan een ongeneeslijke ziekte en verkeerde in een terminaal stadium en de man wilde per se niet alleen achterblijven, ze zagen geen andere uitweg, dan samen voor de trein te springen, uiteindelijk is de man gesprongen en overleden en de vrouw op het perron achtergebleven.
Zulke toestanden wensen we toch niet? Het is daarom naar mijn mening geen kwestie van eerst waardige ouderenzorg en dan discussie over zelfbeschikking, maar van en-en. Het is fijn als ouderen geholpen en ondersteund worden waar dat nodig is en als er naar hun wensen geluisterd wordt, maar dat geldt zowel voor een waardig leven als voor een waardig sterven, als die wens ondanks alles overeind blijft!
Vriendelijke groeten,
Carla BS.
Geachte,
Laat mij nou toch eens zelf bepalen wanneer ik wil overlijden….. Mijn hele leven lang nam ik alle beslissingen zelf, en als het er op aankomt mag ik dat niet?
Ik zag dinsdagavond 1 augustus 2017, Jan Slachter op de TV zijn ervaringen vertellen over zijn bejaardenhuis: “Ben Oude Nijhuis’. … Daarin zette hij uiteen, hoe vreselijk moeilijk het is geweest om de benodigde €6 miljoen bijeen te krijgen om een bejaardenhuis te exploiteren waar 20 bejaarden verzorgd kunnen wonen. Met name in Rotterdam was het onmogelijk om woningbouwverenigingen te activeren, om ook maar één poot uit te steken. Terwijl dit tot de kerntaken behoord van de Woningbouwcorporaties. … Laat dat bedrag van €6 miljoen, die onmogelijk bij woningbouwverenigingen te verkrijgen waren, precies het bedrag te zijn, dat Eric Staals kreeg als gouden handdruk, bij zijn vertrek, na malversaties, ten bedrage van €2000 miljoen, tijdens zijn functie als directeur van een Rotterdamse woningbouwvereniging. … Die malversaties, behoorden niet tot de kerntaken van een woningbouwvereniging en het verloren bedrag zou voldoende zijn geweest om 35 bejaardenhuizen te exploiteren, zoals het “Ben Oude Nijhuis”. … Wie stelt vragen over dergelijk crimineel gedrag? Wie maakt een eind aan dit crimineel gedrag?