De haviksbalts is al begonnen

“Ik had een havik in mijn tuin”! Als ik die mededeling krijg leg ik meestal uit dat het om een sperwer gaat, want haviken komen maar zelden in tuintjes! Als u de havik wilt leren kennen moet u er dus op uit en maart is daar een hele goede maand voor.

Hofmakerij

Als u dan een boswandeling maakt en u hoort een helder, snel en verklinkend kek-kek-kek geluid dan bent u een baltsende havik op het spoor. De hofmakerij begint in een zacht voorjaar al begin maart. Om de havik niet alleen te horen maar ook te zien kunt u maar beter gaan vogelen in de grote moerassen. Boven de Oostvaardersplassen, het Naardermeer en de Wieden zie ik veel vaker haviken dan in de dichte, oude bossen. Boven de vlakke moerassen zweven ze hoog in de lucht op zoek naar prooi. Ze laten zich dan dus goed zien en dan valt de lange staart ten opzichte van andere roofvogels al snel op. Er broedt elk jaar een havik op nog geen kilometer afstand van mijn huis, net buiten het dorp, maar als ik één keer per jaar vanuit mijn tuin één van de haviken langs zie komen is het veel. Bos-haviken jagen in de dekking van het bos, blijven daar en zijn dus veel moeilijker waar te nemen.

Sperwerwijfje of havikman?

Ook voor mij is het vaak moeilijk vast te stellen of ik nu met een sperwerwijfje of havikman te maken heb. Een grote sperwervrouw komt namelijk aardig in de buurt van het zwarte kraaien formaat van de havikman! En om de verwarring compleet te maken zijn de sperwervrouw en de havikman allebei grijs op de rug en grijs ‘gesperwerd’ op de borst. Gesperwerd betekent in dit geval fijn zwart dwars gestreept op een lichte borst. Ook hebben ze allebei een witte wenkbrauwstreep, al is die van de havik opvallender. Maar om dat allemaal goed te zien moet je een zittende havik in je verrekijker vangen en dat lukt maar zelden, want ze zien ons meestal eerder dan wij hen! Een vliegende havikvrouw herkennen is, na enige oefening niet zo moeilijk. Ze heeft in vlucht minstens het buizerdformaat maar ook, net als de sperwer, korte brede vleugels en een staart die veel langer is dan de vleugelbreedte. Het klimmende duivenvluchtje van de sperwer ontbreekt. Een paar krachtige vleugelslagen en een rechte glijvlucht is kenmerkend voor een laag langskomende havik. Een sperwer is slanker, heeft een smallere staartbasis en mist ook het buikje van de havik. Maar het belangrijkste verschil is de staart. Die van de sperwer is recht afgesneden en de havikstaart is afgerond.

Belangrijk is dus de wetenschap dat een havik uw tuin niet gauw zal komen opzoeken. Als er vogels in uw tuin worden overvallen gebeurt dat bijna altijd door een sperwer.