Zo werkt zeep tegen virussen en bacteriën

Handen wassen is natuurlijk altijd belangrijk, maar zeker in tijden van corona mag het niet worden vergeten. Maar hoe werkt zeep precies? En maakt het een verschil wat voor zeep u gebruikt? 

Alleen water is niet genoeg

Het is belangrijk om altijd zeep te gebruiken wanneer u uw handen wast. Wanneer u uw handen met alleen water wast, verdwijnt namelijk niet alle viezigheid. Dit komt omdat de meeste viezigheid die u graag van uw handen af wilt wassen, olieachtig is. Olie mengt slecht met water waardoor uw handen na het wassen met enkel water toch niet helemaal schoon voelen.

Hoe werkt zeep?

Gelukkig is daar zeep, maar hoe komt het dat zeep er wel voor kan zorgen dat uw handen goed schoon worden? Mark Vis, fysisch chemicus aan de Technische Universiteit Eindhoven legt het uit aan tijdschrift Quest: “Zeep bestaat eigenlijk uit moleculen die niet goed weten wat ze willen. De kop van de moleculen zit graag in water en de staart het liefst in olie. Als u vuil aan uw handen hebt, gaan de staartjes in deze vettigheid. Spoelt u hier water overheen, an gaat de kop van de molecuul weer naar het water. Hierdoor breken de zeepmoleculen het vuil in kleinere deeltjes op. De koppen aan de buitenkant van die vuildeeltjes stoten elkaar af, waardoor ze niet meer samenklonteren met andere deeltjes. Zo ontstaan er oliedruppeltjes die u gemakkelijke van uw handen wast.”

Zeep tegen virussen en bacteriën

Zeep werkt dus goed als het gaat om het verwijderen van olieachtige viezigheid, maar werkt zeep ook tegen virussen en bacteriën? Het antwoord is ja, veel virussen (waaronder het coronavirus) bestaan uit een samenklontering van genetisch materiaal met daaromheen een beschermend laagje. Door dit beschermende laagje zijn de virussen beter bestand tegen de afweercellen van mensen, maar dit laagje is vetachtig waardoor zeep het kan oplossen.

Bij bacteriën werkt het net wat anders. “Bacteriën vallen minder snel uit elkaar, zij hebben een celwand die ze daartegen beschermt”, legt Mark Vis uit. Toch helpt het wassen van uw handen met zeep wel om de bacteriën zoveel mogelijk van uw handen af te spoelen.

Welke zeep is beter?

In de eerste weken van de coronacrisis zijn de zeepschappen bijna standaard leeg doordat mensen voor de zekerheid wat extra zeep kopen. Maar werken sommige zeepsoorten beter dan anderen? Vis: “In principe werken alle zepen op dezelfde manier. In alle soorten zeep zitten zeepmoleculen. Sommige moleculen zijn iets vriendelijke voor de huid dan anderen, maar ze zijn allemaal even geschikt tegen bacteriën, virussen en vuil.”

Het maakt dus geen verschil of de zeep bijvoorbeeld plantaardig of synthetisch is, uw handen worden van beide even schoon. Ook de prijs is niet van belang als het gaat om hoe goed de zeep schoonmaakt. Wel kan een wat duurdere zeep wat fijner aanvoelen of lekkerder ruiken, maar dit zijn puur luxe toevoegingen die niets aan het schoonmaakeffect van de zeep toevoegen.

Antibacteriële zeep

Ook antibacteriële zeep maakt uw handen niet veel schoner dan normale zeep. Dit komt omdat de desinfecterende zeep maar 0,3 procent van de werkzame, bacteriedodende stof triclosan mag bevatten. En met zo’n lage concentratie werkt antibacteriële zeep volgens een onderzoek van de Korea University in Seoul, Zuid-Korea, niet veel beter dan gewone zeep.

Vloeibare zeep is hygiënischer

Het maakt dus niet uit welke soort zeep u gebruikt en wat de prijs daarvan is. Maar de vorm van de zeep kan wel verschil maken als het op hygiëne aankomt. Vloeibare zeep is namelijk hygiënischer dan zeep in vast vorm, zoals een zeepblok. Zo’n stuk zeep wordt namelijk door verschillende mensen aangeraakt waardoor er allerlei bacteriën op blijven zitten. Bij vloeibare zeep uit een pompje heeft u dit probleem niet, niemand raakt de zeep in het pompje immers aan.

(Bron: Quest, Technische Universiteit Eindhoven, RIVM, Eigen Huis en Tuin)