Knieblessures

Een knieblessure is zo opgelopen en kan veel verschillende oorzaken hebben. Dat komt alleen al, omdat de knie een ingewikkeld gewricht is. Welke blessures zijn er zoal en wat is er aan te doen? Dokter Ted van Essen legt uit.

Ingewikkeld gewricht

De knie is een ingewikkeld gewricht. Het zorgt niet alleen voor stabiliteit, maar moet ook nog eens goed kunnen bewegen. In het kniegewricht komen 2 botdelen bij elkaar, het scheenbeen en het dijbeen. Het dijbeen is aan de onderkant wat afgerond terwijl het scheenbeen aan de bovenkant vrij vlak is. Om de botdelen goed over elkaar heen te laten glijden, zijn ze voorzien van een laagje kraakbeen dat elastisch is en schokken en stoten dempt. Om diezelfde reden heeft elke knie 2 menisci, meervoud van ‘meniscus’; dat zijn een halve-maanvormige schijfjes, ook weer van kraakbeen, die de drukverdeling in het kniegewricht regelen en ook schokken opvangen.

Knieschijf

De binnenkant van het kniekapsel is bekleed met slijmvlies. Dat zorgt voor smeermiddel voor het gewricht en voedingsstoffen voor het kraakbeen. Verder is er de knieschijf, of patella, die de voorkant van de knie afschermt en de musculus quadriceps oftewel de strekspier helpt bij het overbrengen van de krachten op het onderbeen. De strekspier loopt vanuit de heup aan de voorkant van het bovenbeen en hecht via een peesconstructie met de knieschijf op het onderbeen aan. Om de knie ook te kunnen buigen zijn er nog de hamstrings, de achterdijbeen-spieren, die aan de achterkant  van de knie en het bovenbeen lopen.

Stabiliteit en beweeglijkheid

De knie, met al die verschillende componenten, moet natuurlijk op zijn plaats gehouden worden zonder dat de natuurlijke bewegingen ingeperkt worden. Daarvoor zorgen de kniebanden of ligamenten. Daarvan zijn er 2 soorten: ten eerste de 2 kniebanden aan de zijkanten van de knie, één aan de binnenkant en één aan de buitenkant. Die zorgen ervoor dat het onderbeen niet te ver naar binnen of naar buiten kan bewegen. Verder zijn er de voorste en de achterste kruisbanden; die zitten middenin de knie, tussen de 2 menisci, en zorgen ervoor dat het onderbeen niet te ver naar voren en naar achteren of naar binnen en naar buiten kan bewegen of draaien. Door al deze banden kan de knie buigen, strekken en draaien terwijl hij toch stabiel blijft. Kortom: de knie omvat botten, kraakbeen, slijmvlies, spieren, pezen en banden en met al die onderdelen kan in principe iets fout gaan.

Artrose

Veel ouderen hebben last van artrose. Dan wordt het kraakbeen dunner en onregelmatiger. Ook wordt het bot zelf aan de randen breder en dat maakt dat het kniegewricht dikker wordt. In ernstige gevallen kan de arts een injectie met een ontstekingsremmer of corticosteroïd in het gewricht geven. Die helpt zo’n 3 weken. Uiteindelijk kan een knieprothese uitkomst bieden. Artrose maakt de knie gevoeliger voor blessures.

Gekneusde of verrekte knie

Veel voorkomende knieblessures zijn een gekneusde knie, gekneusde of verrekte knie- of kruisbanden, een gescheurde meniscus, of een knieschijf die uit de kom is. Bij een gekneusde of verrekte knie zijn het kapsel, de spieren of de banden aangedaan, door een val, doordat je je stoot, of door een verkeerde beweging. Het gewricht zelf, botten, kniebanden, knieschijf en meniscus zijn niet kapot, maar de hele knie of de zijkant ervan wordt dik en pijnlijk.

Gescheurde knieband of kruisband

Bij een gescheurde knieband of kruisband zijn deze banden uitgerekt of ingescheurd, bijvoorbeeld tijdens het sporten. U kunt uw voorste kruisband scheuren als u springt en hard neerkomt. Een knieband kan inscheuren wanneer het onderbeen door een harde klap naar buiten of naar binnen gaat, bijvoorbeeld met voetballen. Bij gescheurde kniebanden voelt u of hoort u iets knappen, de knie wordt afhankelijk van welke banden het betreft aan de binnen- of buitenkant dik en ook kan de knie blauw worden door een bloeding. Ook voelt de knie onvast en kunt u er gemakkelijk doorheen zakken. Vaak is het een combinatie van bandscheuren, vooral als de knieband helemaal door is.

Gescheurde meniscus

Een gescheurde meniscus kunt u oplopen wanneer u de knie met kracht draait. Bijvoorbeeld tijdens het sporten, maar ook slijtage kan een rol spelen. U voelt dan pijn aan de zijkant van de knie bij staan, lopen en traplopen. Door vocht in de knie wordt die dik en dat kan nog meer pijn veroorzaken. En als er een stukje van de meniscus klem komt te zitten in de knie kan die helemaal ‘op slot’ gaan en lukt het niet meer om de knie goed te buigen of te strekken. Dit kan gebeuren direct na de scheuring maar kan ook later optreden.

Knieschijf uit de kom

Wat ook kan is dat de knieschijf uit de kom schiet. Bijvoorbeeld wanneer de knie te hard naar binnen wordt gedraaid, of doordat er van opzij hard tegenaan wordt gestoten. Dit veroorzaakt veel pijn en de knieschijf zit dan ineens aan de buitenkant van de knie, als een dikke bult. Gelukkig glijdt de knieschijf vaak snel weer vanzelf op zijn plek terug, maar bij deze blessure is het wel goed om naar de huisarts te gaan.

Behandeling

Als de knie heel snel dik en pijnlijk wordt, door bloed of vocht in het gewricht, dan heeft u misschien de neiging om de huisarts er meteen naar te laten kijken. Dat moet u zeker doen als de knie op slot zit, als de pees van de strekspier gescheurd is, als de knieschijf uit de kom is, als er forse instabiliteit is, of als er een bot gebroken lijkt, of als je er niet op kunt staan. Daar moet gelijk wat aan gedaan worden, met een operatie of een metalen brace. In andere gevallen kan de huisarts bij een heel dikke knie niet veel zien of onderzoeken, omdat het vocht in de knie dat belemmert en de knie haast niet bewogen kan worden. Maak dan liever een afspraak na 5-7 dagen, dan is de knie weer wat geslonken. U kunt ondertussen de knie koelen met ijsblokjes of een icepack; dat maakt de knie waarschijnlijk niet sneller beter, maar zorgt het wel voor minder pijn. Een pijnstiller kan ook helpen. Bij veel pijn is het verstandig om de knie een paar dagen rust te geven, al mag u wel proberen kleine stukjes te lopen, desnoods met krukken. Daarvoor hoeft u niet speciaal naar een fysiotherapeut.

In veel gevallen geneest de knie vanzelf

Als de knie niet meer zo pijnlijk en dik is, is het goed om weer zo normaal mogelijk te gaan bewegen. Beweging is goed voor de genezing. Verder is het verstandig om het been wat hoger te leggen, maar leg géén kussen onder de knie. Wan als de knie lang op een kussen heeft gelegen zal het strekken moeilijker gaan en de knie zal minder snel genezen. Kniebandages hebben ook zo hun voor- en nadelen: ze geven een steviger gevoel, maar het is niet duidelijk of de knie er sneller door geneest. Bovendien gaat u onder het verband zweten. Gebruik een kniebandage niet langer dan 4 weken. Over het algemeen herstelt een knie vanzelf binnen een paar weken (bij een kneuzing) tot maanden (bij een verrekking). Anders dan voorheen is de nieuwe richtlijn voor artsen om gewoon af te wachten en te kijken of de blessure uit zichzelf geneest, en meestal is dat het geval. Een röntgenfoto is alleen nodig wanneer de huisarts denkt dat er een bot gebroken is. Gelijk een MRI-scan, zoals je wel ziet bij dure voetballers, is zelden zinvol; wat daarop te zien is heeft geen gevolgen voor de behandeling. Het advies bij knieklachten is dus rustig aandoen zolang het moet, en zo snel mogelijk weer voorzichtig beginnen met ‘normaal’ bewegen en dit langzamerhand opvoeren.

Dit onderwerp wordt besproken in Tijd voor MAX op dinsdag 11 februari 2020.

Stel uw vraag aan dokter Ted van Essen

U kunt van dinsdag 11 februari tot woensdag 12 februari 10.00 uur hieronder vragen stellen aan dokter Ted van Essen over knieblessures. Andere vragen worden niet beantwoord. Na woensdag 12 februari 2020 mag u uiteraard een reactie achterlaten, maar deze wordt niet meer beantwoord. Dit betreft geen persoonlijk consult! De dokter moet u daarvoor immers goed kennen. Dokter Ted helpt u graag met algemene informatie en achtergronden bij het onderwerp dat is behandeld in Tijd voor MAX.

U moet zich eerst registreren en inloggen om uw vraag te stellen. Uw e-mailadres is niet zichtbaar voor anderen en u kunt een fictieve naam opgeven. De naam die u achterlaat is wel zichtbaar. Ter bescherming van uw privacy verzoeken wij u persoonlijke gegevens niet te vermelden in uw bijdrage.