Waar komt het toetje vandaan?

Voor de één hoeft het niet zo, voor de ander is het een hoogtepunt van het diner: het nagerecht. Het toetje lijkt al sinds mens en heugenis te bestaan, maar niets is minder waar. Er is een tijd geweest dat het helemaal geen onderdeel uitmaakt van het diner. Het toetje heeft een lange weg afgelegd om zich uiteindelijk te verankeren in onze westerse eetcultuur.

Alles in één keer op tafel

Dineren met een voor-, hoofd- en nagerecht zoals we dat nu kennen, is niet altijd zo geweest. Tot en met de 18e eeuw wordt het diner in één keer geserveerd. Of het nu om warm of koud eten ging, alles werd in één keer op tafel gezet. Het is een manier om te laten zien hoe welgesteld men is. Aan deze wijze van serveren zit natuurlijk een keerzijde. Want wie niet dicht bij het lekkers zit, loopt het mis. De schalen met vlees, groenten en fruit blijven staan. Ze worden niet doorgegeven, dus de kans dat men misgrijpt is groot.

Service à la Russe

Pas begin 19e eeuw voert de Russische ambassadeur Alexander Kurakin de vorm in zoals zij die nu kennen, de gangen na elkaar serveren. Deze zogeheten ‘service à la Russe’ wordt in de loop der tijd de manier van serveren. Tot dan is het vooral fruit wat als dessert wordt geserveerd. Suiker wordt al vroeg ontdekt, maar nog niet toegepast in eten. Pas in de late middeleeuwen wordt het gebruikt om voeding te verrijken en krijgt het (gezoete) toetje echt zijn vaste vorm. Aangezien suiker voor velen in die tijd onbetaalbaar is, blijft het in eerste instantie en lekkernij die alleen in welgestelde kringen wordt gegeten.

Ontdekking van suiker

Maar door de ontdekking van suiker wordt het toetje een vaste waarde van het menu. Van kant-en-klare toetjes is nog geen sprake. Pudding is populair. Zo eenvoudig als we dat nu kunnen maken, is het dan nog niet. Het zijn ingewikkelde kookprocessen die alleen de rijken zich kunnen permitteren. Maar met de komst van gelatine en maizena tussen 1840 en 1865, gaat de ontwikkeling snel. In steeds meer kookboeken verschijnen recepten van pudding. Maar nog steeds is het maken van dit soort desserts voorbehouden aan echte koks. Als in 1899 Klaas Honig een een fabriek opent waar maisstijfsel, maizena en puddingpoeders worden gemaakt, kunnen mensen thuis hun eigen toetjes maken.

Kant-en-klare toetjes

Daarna gaat de ontwikkeling van het toetje snel. Het is geliefd en daar spelen fabrikanten op. Midden jaren 50 van de 20e eeuw komt Saroma als eerste fabrikant met een poeder dat met alleen de toevoeging van melk, instant pudding maakt. Begin jaren 70 komt fabrikant Mona met de eerste desserts die zo op tafel kunnen. Daarna maakt het toetje een vogelvlucht. Al snel volgt de vla en kant-en-klare yoghurt. In feite is dus het zuiveltoetje zoals wij het nu kennen pas in de jaren 70 echt geïntroduceerd. Inmiddels bestaat een toetje meer dan alleen uit pudding en vla. IJs, taartjes en ook hartige desserts staan op het menu. Maar toetjes met zuivel zijn nog wel vaak favoriet.

Op MAX Vandaag vindt u talloze recepten van lekkere toetjes.

(Bron: Quest/Kijk/wikipedia)