Bloedvergiftiging blijkt wereldwijd doodsoorzaak nummer één, maar is relatief onbekend

Bloedvergiftiging komt een stuk vaker voor dan gedacht. In december 2019 wordt MAX huisarts Ted van Essen getroffen door bloedvergiftiging, gelukkig komt hij er weer bovenop. Toch sterven er in Nederland jaarlijks 3500 mensen aan sepsis, de medische term voor bloedvergiftiging. Wereldwijd is sepsis zelfs doodsoorzaak nummer één.

11 miljoen doden per jaar

Jaarlijks overlijden er wereldwijd gemiddeld 11 miljoen mensen aan bloedvergiftiging. Dit blijkt uit een onderzoek van wetenschappers aan de Univeristy of Washington. Die 11 miljoen sterfgevallen komen neer op een 5^e deel van alle sterfgevallen wereldwijd, ruim 2 keer zoveel als eerder wordt gedacht.

Daarmee is sepsis een vaker voorkomende doodsoorzaak dan bijvoorbeeld kanker of hart- en vaatziekten, die in de afgelopen jaren als meest voorkomende doodsoorzaken worden aangemerkt. Volgens gezondheidsorganisatie WHO sterven in 2018 wereldwijd 9,6 miljoen mensen aan kanker.

Wat is sepsis precies

Ondanks dat bloedvergiftiging doodsoorzaak nummer één is, weten veel mensen niet precies wat het inhoudt. Bij sepsis is er sprake van een infectie waarop het lichaam extreem heftig reageert. Sepsis kan worden veroorzaakt door allerlei soorten infecties. Denk bijvoorbeeld aan een blaasontsteking, een longontsteking of een hersenvliesontsteking. In feite kan iedere infectie, of het nu een milde of een ernstige is, tot een sepsis leiden. Soms is het zelfs niet eens duidelijk waar de infectie zit, omdat de infectie zelf bijvoorbeeld niet veel klachten geeft. Bij zo’n infectie komen bacteriën, virussen of schimmels via de longen of  via een klein wondje of de urinewegen het lichaam binnen.

Het lichaam maakt zichzelf steeds zieker

De sepsis-verschijnselen ontstaan doordat het afweersysteem deze ziekteverwekkers probeert op te ruimen. Als dat niet goed lukt, bijvoorbeeld doordat de weerstand heel laag is, wordt de afweerreactie steeds sterker. Het hele lichaam raakt erbij betrokken en komt als het ware in een totale ontstekingsstand te staan. De ontstekingsstoffen die in het bloed circuleren stoken die reactie steeds verder op en zo maakt het lichaam zichzelf steeds zieker. Eén van de gevolgen kan zijn dat de bloeddruk sterk daalt, waardoor belangrijke organen in het lichaam zoals de nieren, het hart of de longen te weinig doorbloed raken en daardoor te weinig zuurstof krijgen. Die gaan dan minder goed werken en kunnen in het ergste geval, bij een septische shock, helemaal uitvallen. Dat kan dodelijk zijn wanneer u niet op tijd medische hulp krijgt.

Sepsis herkennen

De klachten die ontstaan bij sepsis zijn vrij algemeen en doen denken aan griepsymptomen, daarom is het lastig om sepsis in een vroeg stadium vast te stellen. Verder is het afhankelijk van de primaire infectie welke ziekteverschijnselen er optreden. Toch is het goed om te weten dat de volgende symptomen kunnen betekenen dat u een bloedvergiftiging heeft:

• Een veel te hoge of juist te lage lichaamstemperatuur
• Kortademigheid
• Een snelle hartslag
• Een grauwe of bleke huid
• Benauwdheid en hoesten
• Buikpijn en pijn bij het plassen
• Hoofdpijn
• Misselijkheid en overgeven

Klachten worden snel erger

Wanneer u getroffen bent door sepsis worden de klachten snel erger. Er moet dan ook snel gehandeld worden om te voorkomen dat weefsels en organen aangetast worden. Iemand met sepsis moet echt met spoed naar het ziekenhuis, zodat via een infuus vocht kan worden toegediend om de bloeddruk weer op peil te brengen. Alleen zo blijven de organen voorzien van voldoende zuurstof. Daarnaast moet in het geval van een bacteriële infectie zo snel mogelijk antibiotica worden toegediend.

Maatregelen bij ernstige sepsis

Bij ernstige sepsis zijn ook andere maatregelen nodig: soms moet er geopereerd worden, bijvoorbeeld om een abces open te maken. En het komt voor dat de patiënt aan de beademing moet of dat hij nierdialyse krijgt. Afhankelijk van de ernst van de sepsis kan het een flinke tijd duren voordat iemand weer volledig hersteld is, en dat lukt ook niet altijd. Sommige patiënten houden blijvend last van bijvoorbeeld hun longen of nieren.

In dit artikel van dokter Ted van Essen, dat eerder verscheen op MAX Vandaag, leest u meer over sepsis, bijvoorbeeld wat de risicogroepen zijn.

(Bron: Archief, Nu.nl)