Nationale vogels
Publicatiedatum: 16 december 2019
Vandaag schijnt de zon in ARTIS. De herfst is enige tijd geleden binnen komen waaien, en heeft de kleuren in het park gedimd. De hele zomer hebben de bomen als felle lampen hun groene licht over ons uitgestort. Nu geven de bladeren een kleurrijke collage van bont schemerlicht, en het zal niet lang meer duren voordat de wind de laatste bladeren heeft meegenomen, en de donkere wintertijd aanbreekt.
Even rustig aan doen
Ook de vogels die ik verzorg veranderen in dit jaargetijde van kleur. De Jan-van-Genten verruilen hun gele koppen voor een neutrale witte kleur. De roze pelikanen worden minder roze, en de blauwe pauwen hebben hun veelkleurige staartveren afgeworpen, in afwachting van nieuwe. Kleur doet er even niet toe voor ze. Die kleuren hebben ze nodig in de broedtijd. Met felle kleuren laat je zien dat je gezond bent en over sterke genen beschikt. Maar als er niet gebroed wordt, kun je even rustig aan doen.
Net een kerstbal
Ik verzorg vandaag een van de meest kleurrijke vogelsoorten ter wereld. Het is de Himalaya-glansfazant, en leeft in de Fazanterie. De haan staat op een heuveltje te stralen in de zon. Hij doet niet mee aan die seizoensgebonden kleurafspraken. Zijn gekleurde verenpak is het hele jaar door te zien. De veren van de haan zijn iriserend. Zoals een zeepbel of parelmoer breekt het licht in regenboogkleuren op zijn verenpak. De hen is veel neutraler gekleurd. Zij doet er goed aan om niet teveel op te vallen, wanneer ze op de grond haar eieren uitbroedt. Haar veren hebben een lichtbruine grondkleur en camoufleren perfect met de omgeving. De Himalaya-glansfazant weet altijd wel een groepje bewonderaars naar zijn verblijf te lokken. “Het is net een kerstbal”, hoor ik een bezoeker zeggen. “Maar wel een hele mooie”, voegt iemand er aan toe.
Nationale vogels
Ook in de landen waar de Himalaya-glansfazant in het wild voorkomt wordt hij bewonderd en bemind. Sterker nog, in Nepal heeft hij de officiële status gekregen van ‘Nationale vogel’. Veel landen laten zich door een vogel representeren. En ik ben erachter gekomen dat ik een heleboel ‘nationale vogels’ verzorg! Zo ga ik straks nog langs de rode ibissen, de nationale vogel van Trinidad en Tobago. En even verderop leeft de nationale vogel van India, de blauwe pauw, gemoedelijk samen met de vale gier, de nationale vogel van Servië. Sommige vogels die in Nederland voorkomen, hebben in een ander land een nationale status. Zo staat de knobbelzwaan symbool voor Denemarken, heeft Wit-Rusland gekozen voor de ooievaar en die mooi zingende merel in uw achtertuin, is de nationale vogel van Zweden.
Landschap schept cultuur
Een vogel zegt veel over een land. Ze voelen zich thuis in het landschap dat het land typeert. De Nepalese bevolking identificeert zich met die glanzende bergfazant, die net als zij precies weet dat de bergen bepalen hoe je leeft. Een landschap schept een cultuur, en vormt wie je bent. Dat geldt voor alle levende organismen op aarde.
De Grutto
Sinds 2015 heeft Nederland ook een nationale vogel. Een stemming heeft bepaald dat de grutto de vogel is die het meest bij ons hoort. En terecht, als geen andere vogel voelt de grutto zich helemaal thuis in het eeuwenoude Nederlandse weidelandschap. De grutto levert het bewijs dat een vogel samensmelt met haar landschap. Het Nederlandse weidelandschap maakt op veel plekken plaats voor landbouwgrond waarin de grutto haar ei niet kwijt kan. Laten we hopen dat er voor onze nationale vogel een einde komt aan de donkere tijden, en op tijd voor haar de zon doorbreekt, die de feloranje kleur van haar borst zo mooi weerkaatst.
