Plaatwaarde: Graceland van Paul Simon

De lp is helemaal terug van weggeweest! En dat is goed nieuws voor iedereen die ze nog op zolder heeft liggen, want sommige oude platen zijn inmiddels veel geld waard. In Plaatwaarde bespreekt lp-kenner Marjolein van Dam elke 2 weken een bijzondere lp. Deze week: Graceland van Paul Simon. 

Na Simon & Garfunkel

Paul Simon kennen veel mensen natuurlijk als de helft van Simon & Garfunkel, een band die hij tot 1972 vormt met zijn oude buurtgenoot Art Garfunkel. Nadat het duo uit elkaar gaat, begint Simon volop te experimenteren op muzikaal gebied. Hij probeert zo ongeveer alle muziekgenres onder de zon uit. Midden jaren 80 -Simon heeft dan al 3 jaar geen nieuwe plaat meer gemaakt- buigt de van oorsprong New Yorkse zanger zich over Afrikaanse muziek. Zijn interesse wordt gewekt door een bandje met daarop mbaqanga-muziek, een genre dat afkomstig is uit de townships. Townships zijn wijken in Zuid-Afrikaanse steden die tot tot aan de beëindiging van de apartheid alleen worden bewoond door de arme, zwarte bevolking van dit land. deze wijken bestaan nog steeds en worden nog steeds veelal bewoond door arme, zwarte mensen.

Reis naar Zuid-Afrika

Omdat Simon graag een plaat wil maken met mbaqanga-muziek, moet hij afreizen naar Zuid-Afrika. Hij is er immers van overtuigd dat hij alleen serieus met dit genre aan de slag kan als hij het laat spelen door mensen die ook daadwerkelijk uit deze townships komen. Een moedige zet, want Zuid-Afrika gaat in die periode gebukt onder de al eerder genoemde apartheid. Zwarte burgers hebben eigenlijk geen rechten en daarom roept de Verenigde Naties alle lidstaten op de culturele, academische en sportieve banden met het land te verbreken. Deze boycot maakt het Paul Simon behoorlijk lastig. In contact komen met donkere artiesten is nog niet eens het probleem, maar het opnemen van een plaat in het land is een heel ander verhaal. Lang niet iedereen is overtuigd van zijn goede bedoelingen, zeker de anti-apartheidsactivisten niet. Zij vinden het tekenend dat een witte muzikant naar Afrika gaat om als het waren te ‘profiteren’ van de zwarte muzikanten. Simon moet alles uit de kast halen om hen te overtuigen van zijn goede bedoelingen, een missie waar hij uiteindelijk in slaagt.

Opnamesessies

Nadat alle lichten op groen staan, gaan Simon en de door hem uitgenodigde Zuid-Afrikaanse muzikanten aan de slag. In slechts 2 weken samenwerken is er al genoeg muziek om 8 liedjes van te maken. De tekst heeft Simon dan nog niet. Na die eerste opnamesessie, volgen er nog een aantal op andere plekken in de wereld. Simon betaalt telkens de vliegtickets van de Zuid-Afrikaanse artiesten en zorgt ervoor dat zij in de beste hotels kunnen slapen.

Commercieel succes

Graceland wordt uiteindelijk in augustus 1986 uitgebracht. Het is direct een succes. Onder meer in de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Nederland, Canada en Frankrijk weet het album de eerste plaats in de hitlijsten te veroveren. In Zuid-Afrika heeft de plaat ook succes en groeit het uit tot één van de best verkochte platen ooit in dit land. Voor zover bekend bezit alleen Michael Jackson’s Thriller hier over betere verkoopcijfers.

Ook de singles van Graceland zijn populair. In totaal worden er 5 nummers als zodanig uitgebracht, waaronder You can Call me Al en Boy in the Bubble. You can call me Al scoort het allerbest en is tot op de dag van vandaag een van Paul Simons grootste solohits.

Marjolein taxeert Graceland

“Het album Graceland van Paul Simon is uitgebracht in het cd-tijdperk, maar desalniettemin zijn er toch nog circa 65 verschillende persingen op vinyl verschenen. In de periode dat het album werd uitgebracht werden cd’s, lp’s en muziekcassettes naast elkaar verkocht. Het album is door de jaren heen altijd gewild gebleven, maar de waarde is –afgezet tegen eerdere platen die ik behandelde in deze rubriek- relatief laag. De meeste versies van de lp hebben de voor Nederland herkenbare hoes met de ridder op het paard in het midden. Een aantal landen heeft echter een afwijkende hoes gebruikt met een foto van Paul Simon in het midden. Voor mensen die denken dat ze met deze versie iets bijzonders in huis hebben: helaas. Op een enkele Australische variant die net iets afwijkt van de rest en ongeveer 50 euro oplevert, zijn de meeste hiervan niet meer waard dan 10-15 euro.

Eerste persingen

Amerikaans

Er is een aantal vroege persingen uit verschillende perserijen. De verschillen zijn miniem en het verschil in waarde is ook niet groot. De plaat is uitgebracht op het label Warner Brothers en heeft catalogusnummer 1-25447 dat op het label van de plaat aan de rechterkant te vinden is. Bovenaan het label staat het logo van Warner, en dit logo is in lichtgrijs op verschillende plaatsen als een soort watermerk op het label te vinden. De binnenhoes bevat songteksten. In een uitstekende staat is de plaat tussen de 15-25 euro waard. In een iets mindere staat van plaat of hoes keldert deze waarde snel.

Een vroege Amerikaanse persing die wel iets meer waard is, is er een op doorzichtig bruin vinyl. Deze is in een prima staat tussen de 40-50 euro waard.

Engels

De eerste Engelse persing is uitgebracht op het label Warner Brothers en heeft catalogusnummer WX52 / 925447-1. De plaat heeft een bedrukte binnenhoes met songteksten. De tekst ‘SIDE ONE’ staat aan de linkerkant op het voornamelijk witte label van de plaat, daaronder ’33 1/3 RPM’ en ‘Made in UK’. Er is in 1986 ook een variant uitgebracht waarbij ‘SIDE ONE’ aan de rechterkant staat. Qua waarde maakt het niet veel uit: De eerstgenoemde is in een uitstekende staat is tussen de 15-20 euro, de laatste tussen de 10-15 euro.

Nederlands

Er zijn geen Nederlandse persingen van dit album, aangezien in die tijd de platen al Europees uitgebracht werden. Het catalogusnummer is 925 447-1, dat op het hoofdzakelijk witte label van de plaat te vinden is. Het logo van Warner staat bovenaan het label en als watermerk over het label verdeeld. De muziekrechtenorganisaties GEMA/BIEM worden links van het midden vermeld. Onderaan het label staat de labelcode: LC 0392. In een prima staat is deze versie tussen de 8-15 euro waard.

Bijzondere persingen

In 2015 is er een Engelse heruitgave geweest op transparant vinyl in een oplage van 500 stuks. Het catalogusnummer is 88875059441. Deze versie is in een uitstekende staat rond de 50 euro waard.

Er is in 2019 een speciale persing verschenen van Graceland ten behoeve van UNICEF, geperst op blauw vinyl in een oplage van 50 stuks. Dit was een actie van UNICEF met 17 verschillende titels op vinyl, waaronder dus Graceland, die eind 2018 geveild zijn voor het goede doel. Deze versie wordt momenteel te koop aangeboden voor rond de 1000 euro. Het is natuurlijk nog maar de vraag of de plaat er ook daadwerkelijk voor verkocht wordt.”

Plaatwaarde in Wekker-Wakker-Weekend!

Jan Rietman vertelt elke 2 weken in het MAX-radioprogramma Wekker-Wakker-Weekend! het verhaal achter de platen die Marjolein in Plaatwaarde taxeert. Op 29 juni 2019 bespreekt hij Graceland in de uitzending. Wekker-Wakker-Weekend! is elke zaterdag van 06.00 tot 10.00 uur te beluisteren op NPO Radio 5.

Luister de uitzending terug op de website van Wekker-Wakker-Weekend!. Het fragment tover Graceland begint rond 44 minuten.