Zo klinkt de stem van Rembrandt

Hoe klinkt de stem van Rembrandt? Met die vraag zijn Nederlandse en Amerikaanse wetenschappers aan de slag gegaan. En met succes, want het is hen aan de hand van zijn zelfportretten gelukt om zijn stem te reconstrueren. De stem van de grootmeester is 350 jaar na zijn dood terug!

Stemtechnologie

Eén van de vraagstukken die in de aanloop naar dit jaar aan bod is gekomen, is hoe klinkt de stem van Rembrandt? Om die stem vorm te geven heeft ING, sponsor van het Rijksmuseum, een project geïnitieerd om dit te realiseren. Met behulp van stemtechnologie en data hebben verschillende experts de afgelopen 6 maanden een reconstructie gemaakt van de schildertechniek, het karakter, de taal en het stemgeluid van Rembrandt. Volgens Rembrandt-expert Jonathan Bikker van het Rijksmuseum moet het een moeilijke man zijn geweest. “Zeker aan het eind van zijn loopbaan was hij een brompot. In zijn leven draaide alles om de schilderkunst. ”

Reconstructie

Eenvoudig is de klus niet, want de manier van schrijven verschilt van de uitspraak. Spraakwetenschapper Rita Singh van de Carnegie Mellon Universiteit in Pittsburgh (VS) heeft met haar team op basis van Rembrandt’s zelfportretten een reconstructie gemaakt van zijn stem. Er zijn afmetingen van zijn schedel, zijn neus, keel, borstkas, longinhoud en een schatting van zijn gewicht en lengte gemaakt. Die gegevens hebben zij in de computer gestopt en vergeleken met honderden stemmen van mensen die soortgelijke kenmerken hebben. Daar is uiteindelijk deze stem uitgerold.

Vrij zacht en hoog

Volgens de onderzoekers is de stem van Rembrandt vrij zacht en hoog en praat hij redelijk snel. De Leidse onderzoeker Dirk Geirnaert van het Instituut voor de Nederlandse taal heeft teksten van de tekenlessen van de grootmeester vertaald naar 17e eeuws Nederlands. Volgens Geirnaert is zijn taalgebruik vrij basaal en hanteert Rembrandt geen hoogdravende taal. Vertaald naar het Nederlandse van nu, is zijn uitspraak vrij plat. Overigens kan iedereen schilderlessen van de grootmeester volgen. Naast een reconstructie van de stem zijn er ook 6 schilderlessen met de stem van Rembrandt opgenomen.

In 2019 is het 350 jaar geleden dat schilder Rembrandt van Rijn is overleden. Het hele jaar staat in het teken van de schilder en de Gouden Eeuw, met diverse exposities en evenementen in verschillende musea waaronder het Rijksmuseum.

Lees ook: Rembrandtjaar officieel van start, Bijzondere verftechniek Rembrandt ontrafeld, Hangt uw Rembrandt straks in het Rijksmuseum?