Diverticulitis

Bij een plotselinge hevige pijn in de onderbuik wordt vaak gedacht aan een blindedarmontsteking. Maar dat hoeft het niet te zijn, het kan namelijk ook diverticulitis zijn. Wat is het en is het te behandelen? Dokter Ted van Essen legt uit.

Lastig, maar niet kwaadaardig

Diverticulitis is een ontsteking van een divertikel. Divertikels kunnen zich voordoen in alle holle organen van ons lichaam: de darm, de slokdarm, de blaas en de galblaas, maar het vaakst komen ze voor in de dikke darm. Het zijn kleine uitstulpingen die vaak, ongemerkt, in de wand van het orgaan ontstaan en in het geval van de dikke darm in het laatste bochtige gedeelte. Verwar de divertikel niet met darmpoliepen, want die groeien op het slijmvlies van de darm naar binnen toe. Divertikels stulpen door de darmwand heen richting de buikholte. Een groot verschil met darmpoliepen is verder dat poliepen kwaadaardig kunnen worden terwijl divertikels nooit kwaadaardig zijn.

Diverticulitis

Ze zijn misschien onschuldig, maar ze kunnen voor behoorlijk wat problemen zorgen. Raken ze ontstoken dan is er sprake van diverticulitis. Als iemand wel divertikels heeft maar geen last ondervindt noemen we dat diverticulose. Diverticulose wordt beschouwd als de meest voorkomende afwijking van de colon oftewel dikke darm. Naar schatting heeft zo’n 5 procent van de mensen rond de 40 diverticulose. Bij oudere mensen neemt de kans erop flink toe, want ongeveer de helft van de 80-jarigen heeft het. Diverticulose op zichzelf hoeft geen klachten te geven en wordt  vaak bij toeval ontdekt.

Oorzaak

Hoe de divertikels ontstaan is niet bekend. Wel is er een aantal risicofactoren die de kans erop vergroten, zoals obesitas, weinig lichaamsbeweging, een vezelarm eetpatroon en roken. Ook het gebruik van een bepaalde klasse pijnstillers, NSAID’s, verhoogt de kans op het ontstaan ervan. Daarnaast speelt leeftijd een rol. Op oudere leeftijd vermindert de stevigheid van de darmwand en kunnen uitstulpingen gemakkelijker ontstaan. Over het algemeen wordt aangenomen dat divertikels zich voordoen op zwakke plekken in de darmwand die onder verhoogde druk gaan uitstulpen. Daardoor is het waarschijnlijk dat divertikels te maken hebben met te harde en droge ontlasting en de daaruit voortvloeiende obstipatie. Dit wordt niet veroorzaakt door bijvoorbeeld te hard persen bij harde ontlasting, maar door de peristaltiek van de darm. Bij ontlasting die eigenlijk te hard is zorgt dit voor een hoge druk in het betreffende darmsegment. Vandaag ook dat divertikels zich vooral ontwikkelen in het laatste bochtige gedeelte van de dikke darm.

Symptomen

Heel soms hebben ook mensen bij wie de divertikels nog niet ontstoken zijn vage buikpijn of last van een opgeblazen gevoel. Ook kan een divertikel gaan bloeden, zelfs als hij niet ontstoken is. Echte diverticulitis geeft klachten als buikpijn, eerst zeurend en na een paar dagen hevig, óf meteen hevig, meestal linksonder in de buik, en buikkrampen. Verder koorts, een opgezette buik, hevige diarree of juist ernstige verstopping, misselijkheid en overgeven, en soms bloedverlies uit de anus. Heel soms kan de darm op de plaats van de ontsteking openbarsten, dat wordt een darmperforatie genoemd. De kans daarop is groter wanneer er veel ontstoken divertikels zijn. Zo’n darmperforatie kan erg gevaarlijk zijn omdat er dan ontlasting in de buikholte terecht kan komen, wat weer tot buikvliesontsteking (peritonitis) leidt.

Behandeling

De huisarts kan via een bloedonderzoek naar de ontstekingswaarden, eventueel een echografie of CT-scan, de diagnose vaststellen. Maar in veel gevallen gaat diverticulitis vanzelf over. Meestal binnen een week tot een aantal weken. U blijft gedurende die periode, tot de ontsteking weg is, onder controle van de huisarts. Een dieet is niet noodzakelijk, u kunt het beste eten waar u trek in heeft. Wel wordt de darmen ‘rust’ gegeven en is het belangrijk dat u voldoende drinkt. Zodra het beter gaat wordt er geleidelijk overgegaan op zeer vezelrijk voedsel. Dat is uiteindelijk de beste manier om diverticulitis te voorkomen. Die divertikels die u heeft gaan niet meer weg, maar ze zouden wel opnieuw ontstoken kunnen raken. Dat voorkomt u door vezelrijk te eten en voldoende te bewegen. Hierdoor blijft de ontlasting soepel. Volkorenbrood en volkorenpasta, aardappelen, groenten en fruit, zilvervliesrijst en peulvruchten zijn uitstekend, net als rijstwafels en popcorn. In kaas en vlees zitten juist géén voedingsvezels. Meestal is de behandeling dus eenvoudig en iets waar u zelf veel aan kunt doen. Alleen in ernstige gevallen, zoals bij een darmperforatie, wanneer er een abces in de darm optreedt, of wanneer er een fistel, een kanaaltje, ontstaat van de darm naar de blaas, is een ziekenhuisopname noodzakelijk.

Dit onderwerp wordt besproken in Tijd voor MAX op 29 januari 2019.

Stel uw vraag aan dokter Ted van Essen

U kunt van dinsdag 29 tot woensdag 30 januari 2019 10.00 uur hieronder vragen stellen aan dokter Ted van Essen over een divertikels. Andere vragen worden niet beantwoord. Na woensdag 30 januari 2019 mag u uiteraard een reactie achterlaten, maar deze wordt niet meer beantwoord. Dit betreft geen persoonlijk consult! De dokter moet u daarvoor immers goed kennen. Dokter Ted helpt u graag met algemene informatie en achtergronden bij het onderwerp dat is behandeld in Tijd voor MAX.

U moet zich eerst registreren en inloggen om uw vraag te stellen. Uw e-mailadres is niet zichtbaar voor anderen en u kunt een fictieve naam opgeven. De naam die u achterlaat is wel zichtbaar. Ter bescherming van uw privacy verzoeken wij u persoonlijke gegevens niet te vermelden in uw bijdrage.