Pinguïns in de kou

Beste lezers, ik wens u een prachtig 2019 toe. Dat het nieuwe jaar u veel geluk en warmte mag bieden. Al lijkt de warmte in het begin van elk nieuw jaar wel ver weg. Het is winter. Een lange periode vol koude dagen ligt voor ons. Voor sommigen is dat genieten. Anderen belanden spontaan in een winterdip. Hoe u de winter ook interpreteert, het is belangrijk om je goed voor te bereiden op het koude weer.

Dikke werkbroek en thermolegging

Ook wij dierverzorgers hebben te maken met de seizoenen. Voor ons speelt een groot gedeelte van het werk zich buiten af. In de zon, maar ook in de regen en de sneeuw. Wij kijken vaak naar het weerbericht. Al is het maar om te weten welke werkkleding je ’s ochtends moet aantrekken. Als pinguïnverzorger in ARTIS, ben ik op koude dagen aanzienlijk langer bezig om mij in mijn werkkleren te krijgen, dan bijvoorbeeld de reptielenverzorger. Waar deze warmbloedige collega genoeg heeft aan een T-shirt, ben ik in de kleedkamer druk bezig om mijzelf te voorzien van laagjes. Onder mijn dikke werkbroek gaat een thermolegging. Daarboven draag ik een thermoshirt, een fleecetrui, en een dikke gevoerde jas. Niet vergeten om 2 paar sokken aan te trekken. Koude voeten zijn het ergst. Tot slot vet ik met een dikke crème nog even mijn handen in, om te voorkomen dat de kou zich via mijn poriën naar binnen nestelt. Wanneer ik dubbel bedekt de kleedkamer verlaat, schuifel ik naar de keuken om de vis op te halen voor de pinguïns. Ik til 2 volle emmers haring in mijn kruiwagen. Dit gaat met moeite, omdat de grote hoeveelheid kleding mij belet om normaal door mijn knieën te kunnen zakken.

17 verschillende soorten pinguïns

Aangekomen bij de pinguïns, pak ik de emmers uit de kruiwagen en waggel het verblijf in. De pinguïns waggelen met mij mee. Direct wanneer ik de emmers heb neergezet, beginnen ze enthousiast te eten. Ze hebben trek. Niet verwonderlijk, want het is koud. En dan verbrand je meer energie. Dus moet je genoeg brandstof tot je nemen om je lichaamstemperatuur op peil te houden. Wie aan pinguïns denkt, associeert ze al snel met de kou. De koudste plek op aarde, de Zuidpool, is namelijk het habitat van pinguïns. Maar lang niet van allemaal. Er zijn wel 17 verschillende soorten pinguïns op de wereld en maar een paar soorten wonen op de Zuidpool. De druk schrokkende vogels om mij heen zijn Afrikaanse pinguïns. Hun soortgenoten in het wild leven op de aangename stranden van Zuid-Afrika en hebben helemaal niets met koud weer. Ook de pinguïns in ARTIS genieten juist van de zomer. Lekker zwemmen en daarna opdrogen in de zon. Maar toch kunnen zij óók heel goed tegen koude temperaturen. Niet alleen ik heb een dubbel-laags thermopak aan. De pinguïns dragen precies zo’n pak, alleen van veren.

Kliertje met stuitvet

Wanneer je pinguïns bekijkt, is bijna niet te zien dat ze veren hebben. De veren van een pinguïn zijn heel erg klein. En het zijn er heel erg veel. Alle veertjes liggen dakpansgewijs tegen elkaar en vormen zo één geheel. Wat je ziet, is slechts het buitenste verenpak van een pinguïn. Verstopt onder deze ‘dekveren’ zit ook nog een dikke laag wollige donsveren. Zij vormen een extra buffer en zorgen dat lichaamswarmte niet in aanraking komt met de kou van buiten. Op hele koude dagen houdt een pinguïn al zijn dekveren zo dicht mogelijk tegen elkaar aan. Er mogen geen open ruimtes tussen de veren zitten, die tocht kunnen doorlaten. Om helemaal zeker te zijn van een isolerend verenpak, heeft een pinguïn een handig hulpmiddel in huis. Hij drukt met zijn snavel op een kliertje in de buurt van zijn staart. Uit het kliertje komt stuitvet. Met dit dikke mengsel van olie en was brengt hij een isolerende vetlaag aan op de dekveren en dicht hiermee alle tochtkiertjes in het verenpak. Handig toch?

Leren van de natuur

Na een tijdje staan er steeds minder pinguïns rond mijn emmer. De grootste trek lijkt voorbij. Alle dieren staan met volle magen om mij heen. Ik kijk naar hen en vervolgens naar mijzelf. In mijn dubbel-laags thermopak. Ineens zie ik de gelijkenissen tussen hen en mijzelf. Mijn jas en dikke broek als stevige dekveren. Mijn thermolegging en fleecetrui als een comfortabel donsverenpak. Mijn ingevette handen. Is niet anders dan hun ingevette dekveren. Plots realiseer ik me dat alles wat ik aanheb, en mij de winter doorhelpt, een kopie is van een pinguïnpak. De pinguïns laten ons zien hoe je de kou overleeft. Een voorbeeld van hoe wij kunnen leren van de natuur. En wij mensen leren veel van de natuur. Ze is onze leermeesteres, onze ‘Magistra’. Laten we haar koesteren en ook in het nieuwe jaar een beetje goed voor haar zijn.