Nationaal Archief maakt geheime documenten openbaar

In het kader van Openbaarheidsdag 2019 ontdoet het Nationaal Archief in Den Haag verschillende geheime overheidsstukken van hun zegel. Er worden in totaal 800 pagina’s vrijgegeven die onder meer informatie bevatten over de Engelandvaarders uit de Tweede Wereldoorlog en de uitzending van Dutchbat tijdens de Joegoslavische Burgeroorlog. 

Openbaarheidsdag

Sinds 2010 maakt het Nationaal Archief op Openbaarheidsdag jaarlijks documenten openbaar die tot die tijd geheim zijn of alleen in te zien zijn onder bepaalde voorwaarden. Door de openbaring van de stukken  kunnen Nederlandse burgers een completer beeld krijgen van de Nederlandse geschiedenis. In 2018 wordt tijdens Openbaarheidsdag bijvoorbeeld informatie gedeeld over het onderzoek naar vermeend oorlogsmisdadiger en CDA-politicus Willem Aantjes. In 2019 gaat het onder meer om verslagen van de ministerraad uit 1993 over de uitzending van het Nederlandse NAVO-bataljon Dutchbat naar Srebrenica. De Nederlandse regering wordt hiertoe opgeroepen door de NAVO (een militaire samenwerkingsverband) en besluit in het eerder genoemde jaar om hier gehoor aan te geven. Uiteindelijk worden er 3 Dutchbat-eenheden gestuurd, waarvan Dutchbat 3 veelvuldig in het nieuws komt doordat zij gedwongen worden om moslimenclave Srebrenica over te geven aan de Bosnisch-Servische generaal Ratko Mladic. Hij laat zeker 8000 van de hier woonachtige jongens en mannen executeren.

Koude Oorlog

Ook wordt er tijdens Openbaarheidsdag 2019 meer duidelijk over de invloed van het neerslaan van de Praagse Lente in 1968 op de Nederlandse staatsuitgaven. Zodra dit gebeurt, voelt de westerse wereld de hete adem van de Sovjet-Unie in de nek, waardoor de NAVO-landen zich genoodzaakt voelen om de defensiebudgetten te verhogen. Nederland kan niet achterblijven.

Engelandvaarders

Verder worden er documenten over de Nederlandse Engelandvaarders ontzegeld.  Deze mensen ontvluchten Nederland na de capitulatie in 1940 om aan geallieerde zijde mee te vechten tegen de Duitse bezetter. In 2016 interviewt MAX Vandaag Engelandvaarder Rudi Hemmes. Een jaar later, in 2017, besteden wij opnieuw aandacht aan de Engelandvaarders en komt ook Hemmes weer aan het woord.

75 jaar geheim

Het Nationaal Archief bewaard staatsstukken nadat deze 20 jaar op de plank hebben gelegen bij overheidsinstellingen. Meestal worden deze direct na overhandiging openbaar gemaakt, maar soms duurt dit langer doordat documenten gevoelige informatie bevatten over nog levende personen. Een document mag maximaal 75 jaar geheim blijven.

(Bron; Archief, ANP, Nationaal Archief)