Vaarwel Nederland: Canada
Publicatiedatum: 23 februari 2018
In de documentaireserie Vaarwel Nederland volgt MAX het spoor van Nederlandse verhuizers uit de jaren 50. Aan de hand van persoonlijke verhalen, foto’s en archiefbeelden vertelt de serie de geschiedenis van emigranten naar de 4 populairste emigratiebestemmingen vanaf de jaren 50. In aflevering 1 staan de emigranten naar Canada centraal.
Oorlogsbruiden
De eerste groep emigranten die naar Canada vertrekt zijn oorlogsbruiden: duizenden jonge vrouwen die tijdens de bevrijding verliefd worden op een Canadese soldaat. Olga Trestorff (92) is pas 19 als ze Lloyd Rains tegenkomt. Ze valt als een blok voor hem, maar Lloyd moet al snel terug naar Canada. Ze besluiten daarom binnen 3 maanden te trouwen. In Canada houdt Olga veel contact met andere oorlogsbruiden. Het nieuwe leven van veel bruiden valt tegen: ver weg van familie, in een onbekend land. Olga en Lloyd zetten zich in een later stadium in voor kinderen die op zoek zijn naar hun Canadese vader, de zogeheten bevrijdingskinderen. Een van de deze bevrijdingskinderen, Willy van Ee, vertelt op MAX Vandaag zijn verhaal.
Boerenzonen
Canada zit te springen om jonge mannen die aan het werk willen op boerenbedrijven. Veel boerenzonen, zoals Wietse Bokma stappen op de boot. Na 3 jaar keert Wietse terug en trouwt met een Nederlands meisje. Eenmaal terug in Canada lukt het hem om samen met zijn vriend een boerderij te kopen. De boerderij is inmiddels uitgegroeid tot een hypermodern melkveebedrijf, geleid door een van zijn zoons en een kleinzoon.
Het ouder worden in een ander land valt zwaar
“Ik heb veel gehuild, er liggen veel tranen hier. Ik had het goed in Nederland en wilde helemaal niet weg.” Gerda Halman (96) wordt emotioneel als ze aan de eerste jaren na haar emigratie terugdenkt. Als haar man een campagnebijeenkomst over emigratie bezoekt, is hij meteen verkocht. In 1953 vertrekken ze samen met hun dochtertje. Het begin is zwaar, het kleine beetje spaargeld dat ze meenemen is snel op. Na verschillende baantjes lukt het Gerda’s man om werk te vinden in een staalfabriek en wordt het leven beter. Maar het werk is vuil en zwaar en een paar jaar na zijn pensioen overlijdt hij aan de gevolgen van longkanker. Gerda woont sinds die tijd alleen. Het ouder worden in een land waar ze niet geboren is valt haar zwaar.
Succesverhaal
Na het overlijden van hun moeder, besluit vader Voortman om met zijn 4 zonen te emigreren naar Canada. Harry Voortman (82): “Mijn vader wist niet eens waar Canada precies lag. Hij wist alleen dat de bootreis negen dagen duurde.” De mannen gaan meteen aan de slag op een boerderij, maar na een jaar houden de broers Bill en Harry het voor gezien. Ze gaan naar de stad Hamilton om daar zelfgebakken roggebrood en ontbijtkoek te verkopen. Het kost de broers moeite het hoofd boven water te houden. Klanten vinden roggebrood maar armeluisbrood. De ommekeer komt als ze met een lening een koekjesmachine kopen. In 50 jaar tijd is het bedrijf uitgegroeid tot een miljoenenbusiness. Harry Voortman heeft zijn bedrijf een paar jaar geleden voor veel miljoenen dollars verkocht. Toch loopt hij nog elke dag een rondje door de fabriek om met zijn oud-medewerkers te praten.
Extra verhalen op MAX Vandaag
Dit zijn niet de enige verhalen, er zijn er veel. Op MAX Vandaag hebben we nog meer verhalen. Zo vertelt Martin Denzen over zijn radioprogramma The Dutch Touch en hebben we het recept van de saucijzenbroodjes van Maggie. Bekijk hiervoor de kaart van Vaarwel Nederland.
In de documentaireserie Vaarwel Nederland worden de verhalen van emigranten uit Canada, de Verenigde Staten, Australië en Nieuw-Zeeland aan bod. De serie wordt in 4 delen uitgezonden en is te zien op 23 februari, Canada, op 2 maart, 16 maart en op 23 maart 2018 om 21.05 uur op NPO 2.
