Last van vlinders in mijn buik

“Dokter, ik heb zo’n last van vlinders in mijn buik”. Die klacht heb ik natuurlijk nog nooit in mijn spreekkamer gehoord. Ik zou er ook niet gelijk een oplossing voor weten. Een kaartje sturen met Valentijnsdag is misschien nog het beste advies.

In Nederland zijn we te nuchter om flink uit te pakken met Valentijnsdag. Het aantal mensen dat er wat mee heeft, is vanaf 2007 tot nu gedaald van 35% naar 24%.  Het lijkt vooral een commerciële actie, maar de gewoonte om een kaartje te sturen aan je geliefde bestaat in sommige landen toch al eeuwen.

Hoofse liefde

In het jaar 496 werd de priester Valentijn heilig verklaard, nadat hij de dochter van zijn cipier wonderbaarlijk zou hebben genezen. Hij werd opgehangen, omdat hij clandestien Romeinse soldaten trouwde. Dat mocht niet van de keizer, want gehuwde soldaten zouden minder dapper zijn. In 1380 beschreef Geoffrey Chaucer, de godfather van de Engelse literatuur, Valentijnsdag als het feest van de hoofse liefde. Aan het hof was het sturen van een anoniem bericht de enige manier om aan partnerkeus te doen. Na de uitvinding van de postzegel in 1840 werd dat een stuk makkelijker.

Verliefdheid

Bij verliefdheid spelen hormonen een hoofdrol. Natuurlijk, het oog wil ook wat, maar onderlinge aantrekking wordt ook door geur bepaald. De huid en haren scheiden daarnaast de vrijwel reukloze feromonen af die een partner kunnen aantrekken. Er bestaat mogelijk onderin de neus een 6^de zintuig, het vomeronasale orgaan, dat die signalen omzet in zenuwprikkels naar de hersenen. Na contact met zo’n stofje gaat er direct een bericht naar de hypothalamus, het deel van de hersenen dat zorgt voor de overleving van het individu en de soort: eten, vechten, vluchten, paren. Bij dieren zijn dat soort stoffen veel belangrijker, want die kunnen natuurlijk niet zeggen hoeveel ze van elkaar houden.

Vrije wil

Die hitsige geuren blijven bij verliefden hoogstens een jaar of 3 aanwezig. Daarna gaan andere factoren een rol spelen in de paarvorming. Samen voor je nageslacht zorgen bijvoorbeeld. Dat verhoogt de kansen op overleving van de kinderen. Ook daarbij spelen weer hormonen een rol, zoals oxytocine. De liefde lijkt iets van de vrije wil, maar blijkt ook biologisch bepaald.

Internetdates lopen nogal eens stuk op het ontbreken van die geuraantrekking. De beste innovatie voor de Tinderapp zou een geurmodule op uw smartphone zijn. Ouderen maken minder van die feromonen aan. Voor hen is het zoeken van een partner op internet nog niet zo’n gek idee. Maar een Valentijnskaart via de e-mail kan natuurlijk echt niet.