Narcolepsie

Narcolepsie is een slaap-waakziekte. Op ongepaste tijden en ongepaste plaatsen vallen mensen met narcolepsie in slaap. En die aanvallen komen met of zonder waarschuwing. Waar komt narcolepsie vandaan? En is er iets aan te doen?

Verschijnselen

Naast vermoeidheid zijn er nog andere verschijnselen die bij narcolepsie horen. Bijvoorbeeld kataplexie: het plotselinge verlies van spierfuncties. Dat kunnen bepaalde spiergroepen zijn, in de knieën of het gelaat, of de spieren waar u mee praat. Soms gaat het over een volledige spierverslapping. Het treedt vaak op bij emoties, bij lachen, boosheid of schrik. Een ander verschijnsel is slaapparalyse. Hierbij heeft u tijdelijk het onvermogen om te kunnen bewegen bij het in slaap vallen of het ontwaken. Niet alle verschijnselen komen bij iedere patiënt voor en ook zijn de symptomen niet bij iedereen even erg. Maar u kunt ook last krijgen van hypnagoge hallucinaties. Dit zijn kortdurende zeer levendige droombeelden. Ze zijn soms nauwelijks te onderscheiden van de werkelijkheid.

Diagnose

Doordat de symptomen zich langzaam ontwikkelen, duurt het vaststellen van de diagnose narcolepsie soms wel 15 jaar. Mensen worden vaak voor lui versleten. Maar de gevolgen van de slaapaanvallen en de kataplexie zijn zeer ingrijpend. Autorijden mag ook niet in alle gevallen. Hoewel het geen psychische aandoening is, kan men er wel depressief van worden en kan het sociale leven flink verstoord worden.

Erfelijk

Bij narcolepsie spelen erfelijke en niet erfelijke factoren een rol. Het is waarschijnlijk een auto-immuun stoornis. Dat betekent dat het lichaam afweerstoffen maakt tegen onderdelen van de hersenen. Dit is te meten in het hersenvocht. Ook met een EEG is de diagnose te stellen, want de normale slaapstadia verlopen bij iemand met narcolepsie heel anders dan bij gewone mensen. Dat is te zien aan de hersengolven op het EEG. Verder kan een slaapmeting uitkomst bieden. In een slaaplaboratorium worden tijdens de slaap allerlei functies gemeten. Dit heet een polysomnografie.

Behandeling

Narcolepsie is niet te genezen. Het begint meestal tijdens de puberteit en duurt dan de rest van het leven. Het is een van de weinige ziektes waar amfetamines voor worden gegeven. Tegenwoordig vaak ritalin, dat ook bij ADHD wordt gebruikt. Ook worden vaak antidepressiva voorgeschreven. Wat helpt is zoveel mogelijk zorgen voor een goede nachtrust en overdag een paar keer een dutje doen. Probeer hierin een ritme te ontwikkelen die een mogelijkheid biedt om toch naar school te kunnen of te kunnen werken.

Dit onderwerp is behandeld in Tijd voor MAX op 29 maart 2016.