Voeding en bewegen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden

Bewegen kan niet zonder voeding en voeding kan niet zonder bewegen. Tijdens mijn werk als geriatriefysiotherapeut kom ik veel mensen tegen met complexe ziektebeelden.

Veel ouderen hebben meerdere ziekten of aandoeningen en hebben hierdoor allerlei problemen. Een van de meest voorkomende problemen die ik zie is op het gebied van het bewegen of het niet meer kunnen bewegen. Ook vallen hoort hierbij. Heel vaak zijn er dan ook problemen met de spieren en de gewrichten of het zenuwstelsel.

Om te kunnen bewegen hebben we in ieder geval goed werkende spieren en gewrichten nodig. En deze spieren moeten goed aangestuurd worden door de zenuwen en doorbloed worden door de bloedvaten. Kortom, om te bewegen hebben en onze spieren nodig. Vanaf het 25^ste levensjaar verliest een mens ongeveer 1% van zijn spiermassa en spierkracht per jaar. Dit loopt op tot ongeveer 3% per jaar na het 70^ste levensjaar. Vanaf het 70^ste levensjaar leidt dit tot een significante daling van wat je functioneel kunt. Dit noemt men sarcopenie. Een afname van spiermassa en spierkracht door het ouder worden. Door je hele leven te bewegen kun je dit proces afremmen. De afname van spiermassa kan ook worden versneld door bijvoorbeeld een ziekenhuisopname of een periode van veel moeten liggen of zitten. Bij een deel van de ouderen leidt sarcopenie tot het steeds moeilijker kunnen bewegen en meerdere valpartijen.

Het goede nieuws is, dat sarcopenie een omkeerbaar proces is. Als de spiermassa is afgenomen, kan dit door middel van krachttraining weer toenemen. Ook bij kwetsbare ouderen is het mogelijk om door krachttraining de spiermassa weer toe te laten nemen en hiermee het vermogen tot bewegen en het uitvoeren van activiteiten als opstaan uit een stoel of lopen naar het toilet.

Wat hierbij erg belangrijk is, is voeding. Zonder voldoende energie en eiwitten kan de spiermassa en hiermee de spierkracht niet toenemen. De motor moet voldoende benzine krijgen om te kunnen verbranden. Veel kwetsbare ouderen krijgen onvoldoende voedingsstoffen binnen. Hierdoor is aandacht voor voeding bij ouderen die meer gaan bewegen erg belangrijk. Ondervoeding is een probleem dat veel meer aandacht moet gaan krijgen bij (geriatrie)fysiotherapeuten. Daarnaast is bewegen weer erg belangrijk voor diëtisten om rekening mee te houden. Door te bewegen krijgen mensen vaak weer meer eetlust en kunnen de voedingsstoffen die mensen extra binnen krijgen ook op de juiste plek terecht komen.

Ik vind het ontzettend belangrijk dat (geriatrie)fysiotherapeuten en diëtisten (geriatrie en ouderen)  meer met elkaar gaan samenwerken en dat er meer bekendheid en aandacht komt voor het samenspel tussen voeding en beweging. Er moet nog veel onderzoek gedaan worden naar het precieze samenspel tussen voeding en beweging en de behandeling van sarcopenie, maar feit is wel dat ondervoeding een groot probleem is in de samenleving en dat beweging ook een rol kan spelen in de behandeling hiervan.

Lotte Kunst, Geriatrisch Fysiotherapeut