Wat is lichtvervuiling en welke gevolgen heeft het voor ons?

Als het ’s avonds donker is, gaan buiten de straatlantaarns aan. En als u thuis bent, zet u de lampen aan als het binnenshuis te donker wordt. Het is volkomen vanzelfsprekend voor ons, maar deze verlichting heeft ook een donkere kant. Want bent u al bekend met de vervelende gevolgen van lichtvervuiling?

Wat is lichtvervuiling?

Voor het fenomeen ‘lichtvervuiling’ zijn meerdere definities. Maar het komt neer op een overmatig en overbodig gebruik van kunstlicht. Als het ’s avonds donker is, staat buiten dus de straatverlichting aan. Ook kantoorgebouwen, neonreclames, kassen en sportcomplexen kunnen ’s avonds en ’s nachts voor de nodige lichtvervuiling zorgen. Dankzij dit kunstlicht kunnen we weliswaar meer zien in het donker. En u kunt hierdoor hardlopen of tennissen in de avonduren. Maar desondanks is het ook weer niet gezond om te vaak aan kunstlicht blootgesteld te worden.

Welke gevolgen kan lichtvervuiling voor uw gezondheid hebben?

Australische wetenschappers hebben al eens gewaarschuwd voor de gevaren van een te fel verlichte omgeving. Ook als u ’s nachts slaapt, is het belangrijk dat uw slaapkamer donker genoeg is. Een goede verhouding tussen licht en donker is belangrijk voor ons natuurlijke dag-nachtritme. En is die verhouding uit balans, dan kan dit vervelende gevolgen voor uw gezondheid hebben.

“Er zijn verbanden tussen lichtvervuiling en obesitas, lichtvervuiling en kanker. Je staat echt de hele tijd aan, dus je lichaam komt niet zo goed in ruststand”, aldus schrijfster en theatermaker Marjolijn van Heemstra, gespecialiseerd in duisternis, in Spraakmakers (NPO Radio 1). Als u ’s nacht gaat slapen, zorg dan dat er geen lampen onnodig aan blijven staan. Dat is goed voor uw eigen gezondheid, maar ook voor uw omgeving.

Lees ook: Waarom blijft het noorden van Nederland zomers een half uur langer licht dan het zuiden en wat zijn grijze nachten?

Welke gevolgen kan lichtvervuiling voor het milieu hebben?

Want in Nederland is er sowieso al veel lichtvervuiling, zoals u op de luchtfoto boven dit artikel kunt zien. Vooral in de Randstad en rondom andere grote steden zijn er vrijwel geen plekken meer waar het ’s nachts volledig donker wordt. Deze lichtvervuiling kan diverse gevolgen hebben, zoals lichthinder. “Lichtvervuiling is al het licht wat in de lucht zit. En lichthinder is het licht dat naar ons toekomt en ook dieren hindert”, legt lichtontwerper Ellen de Vries in Spraakmakers uit.

Voor dieren is lichtvervuiling al helemaal een probleem. Want veel soorten nachtdieren zijn al uitgestorven, doordat de lichtvervuiling hun natuurlijke leefomgeving heeft aangetast. Jaarlijks wordt in het laatste weekend van oktober de Nacht van de Nacht georganiseerd, om aandacht te vragen voor lichtvervuiling en de ingrijpende gevolgen hiervan.

Al in 2016 hebben wetenschappers gewaarschuwd voor andere gevolgen van lichtvervuiling. Want 1 op de 3 mensen wereldwijd kan hierdoor het melkwegstelsel niet meer zien vanaf de aarde. Ook in Nederland wordt het steeds moeilijker om ’s nachts naar de sterren te kijken, behalve dan op het platteland. Op plekken die ’s nachts verlicht zijn, hangt er een soort nevel van kunstlicht boven de aarde, die vervolgens ons uitzicht op het heelal blokkeert.

Mag het licht aan? Een ingenieus systeem uit Frankrijk

In Frankrijk is er een mogelijke oplossing voor lichtvervuiling gevonden. Want in verschillende plaatsen, waaronder Pont-de-l’Arche in Normandië, kunnen bewoners ter plekke zelf de straatverlichting inschakelen. Dat doen ze met een smartphoneapp, aan de hand van een GPS-verbinding. Na een kwartier gaat het licht automatisch weer uit. Dit systeem heet J’allume – Ik verlicht in het Frans – en komt op termijn mogelijk ook naar Nederland. Zo hebben de makers al gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers van de gemeente Amsterdam.

(Bron: Archief, Spraakmakers (NPO Radio 1), RTL Nieuws, Nacht van de Nacht, Geografie.nl, RIVM. Foto: BrendanGully/Shutterstock)