Patrick Wessels: ‘Kansloos kerstpakket ontvangen? Geef het iemand anders cadeau (en maak uzelf gelukkig)’

Geen trek in de kalfsragout of niet blij met de keuzecadeaubon voor een dagje uit? Het kerstpakket lijkt voor sommigen vooral een traditie van teleurstelling te zijn geworden. Werkgevers maken zich er makkelijk van af, of vliegen juist volledig uit de bocht. Of, zouden we het gegeven paard eigenlijk gewoon niet in de bek moeten kijken?

Hoe dan ook, het kerstpakket maakt steeds meer los. Cisca Dresselhuys beschreef hier onlangs al treffend hoe het werkgevers hoofdbrekens kan opleveren. Want, wanneer doet u het goed?

En, is het eigenlijk belangrijk om het goed te doen?
Psychologisch maakt het namelijk gelukkiger om iets weg te geven, dan om iets te ontvangen. Dus zou het eigenlijk niet een heel goed idee zijn om vooral kerstpakketten uit te delen die medewerkers vervolgens graag weggeven?

Wetenschappelijk onderzoek

Wetenschapper Elizabeth Dunn van de University British Columbia geldt als een invloedrijke onderzoeker, op het gebied van geluk en geven. Zij ontdekte al in 2008 dat geven gelukkiger maakt dan ontvangen (Engelstalige link).

De opzet van het experiment was simpel. Deelnemers werd gevraagd hoeveel ze in de afgelopen maand hadden uitgegeven aan:

• Rekeningen en algemene uitgaven
• Cadeautjes en extra’s voor zichzelf
• Cadeautjes voor anderen
• Donaties aan goede doelen

Van die mensen werd vervolgens het geluksgevoel gemeten. Het bleek dat zij die relatief veel hadden uitgegeven aan cadeautjes voor anderen en donaties aan goede doelen zich het meest gelukkig voelden. Meer nog dan de mensen die vooral geld hadden besteed aan cadeautjes en extra’s voor zichzelf.

Bij een ander onderzoek kregen deelnemers een gift van 5 dollar of van 20 dollar. Vervolgens kregen ze de opdracht om van dat geld iets voor zichzelf te kopen, of iets voor iemand anders. Ze kregen daar maximaal een dag de tijd voor en mochten helemaal zelf bepalen wat ze er binnen het gestelde doel van kochten.

Aan het eind van de dag belden de onderzoekers op en vroegen ze hoe blij de deelnemers waren met de aankoop die ze hadden gedaan. Opnieuw waren de deelnemers die iets kochten voor iemand anders significant meer blij met hun aankoop, dan zij die iets voor zichzelf kochten. En opvallend, de hoogte van het bedrag maakte geen verschil. Simpelweg het geven aan anderen maakte gelukkiger.

Gevoel van verbondenheid

Hoe dat komt? Psychologisch zit het ‘m in het gevoel van verbondenheid. Door te geven aan anderen ontstaat er verbinding. Uiteindelijk zijn we sociale dieren, dus voelt het goed om iets voor een ander te kunnen doen. Extra sterk is het effect daarom als we iets geven aan vrienden, familie of anderen die we goed kennen en/of sterk waarderen.

Dus, heeft u een kerstpakket gekregen dat u zelf niet zou kiezen? Zet ‘m op Marktplaats, bijvoorbeeld voor een symbolisch bedrag. Of beter nog, Bedenk u wie in de vriendengroep of binnen uw familie waarschijnlijk wél blij wordt van zo’n cadeau.

Uiteindelijk is zelfs geld krijgen eigenlijk een heel matig cadeau. Dat maakt nauwelijks gelukkig, al was het maar omdat het uiteindelijk vaak opgaat aan rekeningen of vaste lasten. Wilt u met gekregen geld toch een sterk geluksgevoel creëren? Of heeft u geen kerstpakket gehad, maar wilt u wel graag wat geven?

De Engelstalige website givewell.org geeft een overzicht van goede doelen en de impact die een donatie maakt. Dat creëert een lichte vorm van verbondenheid, maar speelt vooral in op het gevoel van competentie. Immers, de website helpt u om op de meest effectieve manier te doneren, dus om het ‘goed’ te doen. Ervaren competentie is naast de verbinding dankzij verbondenheid nog zo’n geluksfactor. Omdat geven gelukkig maakt, zijn het kerstpakket cadeau doen of doneren aan een goed doel 2 uitstekende manieren om het jaar geweldig af te sluiten.

Fijne feestdagen!

Consumentenpsycholoog Patrick Wessels combineert nieuwsberichten, wetenschappelijke artikelen en praktische tips, om dieper op de consumentenpsychologie in te gaan. Lees hier al zijn columns.

(Foto: ANP)