Creatief Nederland brengt gezonken meesterwerken tot leven

In het crossmediale programma De Gezonken Meesters staan 6 Nederlandse meesterwerken centraal die verloren zijn gegaan met het zinken van schip Vrouw Maria in 1771. Creatievelingen en professionele kunstenaars krijgen de kans om werken van o.a. Paulus Potter en Gerard Dou – meesters die tot de top van de vaderlandse kunstschilders in de zeventiende eeuw behoren – nieuw leven in te blazen. Een ode aan de iconische schilders, maar vooral ook aan creatief Nederland. Naast het zesdelige televisieprogramma is er ook een documentaire over het gezonken schip, een online expositie, een interactieve schatkaart en zijn er masterclasses over de schilders en hun werken. De Gezonken Meesters, gepresenteerd door Dionne Stax, is vanaf zondag 19 januari om 20.25 uur te zien bij MAX op NPO 1. 

Schip vol met meesterwerken

Een eeuwenoud gezonken schip vol meesterwerken vormt de basis voor deze creatieve uitdaging. Het verhaal begint bijna 250 jaar geleden als de Vrouw Maria met een lading Nederlandse kunstschatten vertrekt vanuit Amsterdam. Met als bestemming tsarina Catharina de Grote in Sint-Petersburg. Het schip bereikt Rusland echter nooit. Vlak voor de Finse kust zinkt het, met aan boord die waardevolle lading…

Hoewel er destijds verwoede pogingen worden gedaan om het schip te bergen, blijft het wrak onvindbaar. Pas 25 jaar geleden wordt de Vrouw Maria bij toeval ontdekt, intact en met een gevuld ruim. De staat van de schilderijen is tot op de dag van vandaag onbekend. De vondst, die destijds wereldnieuws werd, vormt de basis voor De Gezonken Meesters.

Creatieve competitie

Na De Nieuwe Vermeer gaat de grootste creatieve competitie van Nederland opnieuw van start. Dag en nacht wordt door creatief Nederland gewerkt aan het tot leven brengen van de gezonken kunstschatten. Elke week staat één meesterwerk met bijbehorende Hollandse meester centraal. Aan bod komen Gerard Dou, Paulus Potter, Gabriel Metsu, Gerard ter Borch, Adriaen van Ostade en Philips Wouwerman. Wekelijks doen 2 groepen kunstenaars mee: geselecteerde professionele kunstenaars en deelnemers aan de vrije categorie.

Zo exact mogelijk reconstrueren

De geselecteerde kunstenaars – 2 per aflevering – krijgen de taak om het werk zo exact mogelijk te reconstrueren, alsof het rechtstreeks uit het atelier van de kunstlegende komt. Daarvoor moeten ze zich volledig onderdompelen in het werk van de Hollandse meesters. En ook de vrije categorie wordt uitgedaagd om nieuwe interpretaties te maken van de gezonken meesterwerken. Bij hen is alles toegestaan: van schilderen, naaien en restafval tot strijkkralen; alles mag, zolang de geest van de Hollandse meester maar voelbaar blijft in het eindresultaat.

De vakjury

Beide groepen worden op weg geholpen en begeleid door een vakjury. Deze bestaat uit Pieter Roelofs (hoofd beeldende kunst Rijksmuseum) en Abbie Vandivere (restaurator Mauritshuis). Op basis van historische beschrijvingen, vergelijkbare schilderijen uit die tijd en bijvoorbeeld kopieën presenteren zij handvatten, op basis waarvan de deelnemers aan de slag gaan. Pieter en Abbie kiezen elke week ook de winnaars in beide groepen.

Winnende werken in het Scheepvaartmuseum

De 12 winnende werken worden na afloop van de serie tentoongesteld in het Scheepvaartmuseum in Amsterdam. Daar zijn ze vanaf 24 februari voor iedereen vrij toegankelijk te zien. En elke week worden de werken van alle finalisten opgehangen in de online expositie, toegankelijk via de website. Dit is ook de plek waar kijkers zelf hun versie van een gezonken werk kunnen uploaden.

Documentaire: De duik naar de Gezonken Meesters

Parallel aan het creatieve project wordt een documentaire gemaakt onder leiding van maritiem archeoloog Martijn Manders. Als eerste Nederlander gaat hij op duikexpeditie naar het Nederlandse scheepswrak om te onderzoeken wat nog over is van de lading. Daarnaast verdiept hij zich in de historische reis van de kunstwerken die door tsarina Catharina de Grote werden gekocht op de grootste kunstveiling van haar tijd. de documentaire De duik naar de Gezonken Meesters is te zien via NPO Start. 

Interactieve schatkaart

Hoe kwam de Vrouw Maria tot zinken, wie was Catharina de Grote en wat was haar plan met al die meesterwerken? In De Gezonken Meesters Schatkaart is de route van de Vrouw Maria te volgen; letterlijk tot op de bodem van de zee. Duik mee naar de zeebodem met maritiem archeoloog Martijn Manders en ga op zoek naar de schatten van het schip. Luister naar het levensverhaal van Catharina de Grote, verteld door kunsthistorici Paul Rem en Cathelijne Blok. Of ga mee met de rondleiding door Pieter Roelofs langs de verloren gewaande werken.

De Gezonken Meesters wordt mede mogelijk gemaakt door het Cultuurfonds en de VriendenLoterij.

De Gezonken Meesters, gepresenteerd door Dionne Stax, is vanaf zondag 19 januari 2025 om 20.25 uur te zien bij MAX op NPO 1. 

(Foto: © MAX/Stef Nagel)