Geen zon, geen wind, wel stijgende energieprijzen: dit is de ‘duisterluwte’

Het KNMI heeft in november 2024 de Nederlandse taal verrijkt met een nieuw woord, ‘duisterluwte’. Dit is gebaseerd op het Duitse Dunkelflaute, oftewel een periode waarin de zon weinig schijnt en het nauwelijks waait. En is er zo’n duisterluwte van een paar dagen, dan heeft dat meteen gevolgen, zeker op financieel vlak. Hoe zit het precies?

Wat is duisterluwte (Dunkelflaute)?

Dunkel betekent ‘donker’ in het Duits, Flaute kan voor achteruitgang en malaise in het algemeen staan, of windstilte in het bijzonder. Als er sprake is van Dunkelflaute, is het dus lange tijd donker en windstil. Bij gebrek aan een passend Nederlands alternatief heeft het KNMI de term ‘duisterluwte’ bedacht. Mocht u zelf een betere taalkundige suggestie hebben, dan hoort het KNMI dit overigens graag. En dan kunt u contact opnemen met de meteorologische dienst.

Lees ook: Waarom betaalt u transportkosten op uw energierekening en waarom wordt dit fors duurder?

Welke gevolgen heeft een duisterluwte voor ons?

Houdt zo’n duisterluwte langere tijd aan, dan kan dit al snel voor hogere energieprijzen zorgen. Dat komt doordat we steeds meer energie halen uit natuurlijke bronnen, zoals zonlicht en wind. Denk aan de zonnepanelen en windturbines, die ons van elektriciteit voorzien. Maar hiervoor moet het natuurlijk wel waaien en moet de zon wel schijnen. En dit is nu net niet het geval, begin november 2024. Wind- en zonne-energie wordt direct schaarser en de energieprijzen schieten meteen de hoogte in.

Consumenten met een dynamisch energiecontract, waarbij de tarieven per uur kunnen veranderen, merken dus direct de gevolgen. Vooral tijdens de piekmomenten tussen 17.00 en 19.00 uur wordt energie een stuk duurder. Op termijn kan dit overigens ook gelden voor degenen met een variabel en zelfs een vast energiecontract. Want als de energieleveranciers hun nieuwe tarieven gaan bepalen, is de kans aanwezig dat ze deze tussentijdse prijsstijgingen doorrekenen.

En dit probleem beperkt zich niet tot Nederland. Ook in België, Duitsland, Denemarken én Groot-Brittannië valt de opbrengst uit wind- en zonne-energie tegen. Daar komt bij dat veel Duitse en Belgische kerncentrales tijdelijk niet in bedrijf zijn, mede door onderhoud. En dus heeft Nederland een deel van zijn energiereserves aan moeten spreken, ook fossiele brandstoffen, voor binnenlands gebruik en om buurlanden België en Duitsland aan extra stroom te helpen.

Lees ook: Hoe zit het? Hebben we na 2030 nog genoeg elektriciteit?

Zijn we berekend op elektriciteitstekorten?

Het KNMI heeft overigens al eerder een speciale term bedacht voor dit soort situaties. Want in maart 2021 spreekt men in De Bilt al van ‘energieflauwte’, als gevolg van een duisterluwte in dat jaar. Gemiddeld zijn er 13 dagen per jaar waarop er te weinig zonlicht én wind is. En we hebben inmiddels gezien waar dat in korte tijd toe kan leiden.

‘Nu wordt het tekort aangevuld met opwek uit fossiele brandstoffen’, reageert het KNMI in november 2024. ‘Er wordt hard gewerkt aan andere oplossingen om toekomstige elektriciteitstekorten op te vangen, zoals opslag van energie in batterijen en stuwmeren, uitbreiding van verbindingen met het stroomnet van buurlanden en betere afstemming van de vraag op het wisselende duurzame aanbod.’ Met andere woorden, een duisterluwte van tijd tot tijd is helaas niet te voorkomen. Het is vooral van belang om genoeg energie achter de hand hebben.

(Bron: Archief, KNMI, RTL Nieuws, VRT, Het Laatste Nieuws. Foto: Ina Fassbender/AFP)