Welk AOW-bedrag krijgt uw complete huishouden? Dat hangt van deze 21 woonsituaties af

Als u AOW-gerechtigd bent, bepaalt de samenstelling van uw huishouden hoe hoog uw AOW-uitkering is. Volgens de regels van de Sociale Verzekeringsbank (SVB) zijn er 2 smaken. Bent u alleenstaand, dan ontvangt u 70 procent van het minimumloon. En bent u getrouwd of heeft u een geregistreerd partnerschap, dan krijgen uw partner en u elk 50 procent. Op papier is het dus heel eenvoudig, maar in de praktijk zijn er nog veel meer mogelijkheden, naast alleenstaand en gehuwd/samenwonend.

Alleenstaand en gehuwd/samenwonend, een achterhaalde tweedeling

Deze tweedeling stamt nog uit de jaren 50 en is eigenlijk niet meer van deze tijd, erkent de SVB zelf ook. Sterker nog, er zijn niet 2, maar liefst 21 mogelijke samenstellingen van een huishouden. En dit kan de toekenning van AOW-bedragen behoorlijk ingewikkeld maken. Zo heeft Meldpunt begin 2024 bericht over de 67-jarige Tom, die niet zelfstandig kan wonen en daardoor bij mantelzorger Lydi (80) in is getrokken. Wanneer Tom de pensioengerechtigde leeftijd bereikt, krijgt hij een gehuwden-AOW. Bovendien moet Lydi haar alleenstaanden-AOW inruilen voor een gehuwden-AOW, met de nodige misgelopen inkomsten tot gevolg.

Uiteindelijk is deze kwestie met een sisser afgelopen. De SVB heeft erkend dat Lydi en Tom alsnog recht hebben op een hogere alleenstaanden-AOW, ook al vormen ze samen 1 huishouden. Hiervoor moet de SVB controleren of er sprake is van ‘wederzijdse zorg’ in dit huishouden, laat een woordvoerder weten aan Meldpunt. “Dat dit complex vast te stellen is, blijkt ook uit deze situatie”, klinkt het.

Lees ook: 382,09 of 260,11 euro tussen bruto-AOW en netto-AOW: waar komt dit verschil vandaan?

Wat voor AOW krijgt u als u een latrelatie heeft?

En zo zijn er nog meer voorbeelden waarbij de praktijk ingewikkelder is dan de theorie. Ook als u wel een partner heeft, kan de SVB u alsnog beschouwen als een alleenstaande. Heeft u bijvoorbeeld een latrelatie met uw partner? Dan staat u allebei op een ander adres ingeschreven en ontvangt u alsnog allebei een alleenstaanden-AOW. Zo’n latrelatie is een vorm van duurzaam scheiden. Dat wil zeggen dat u formeel (nog) fiscaal partner van elkaar bent, maar u woont niet (meer) op hetzelfde adres.

Hoewel samenwonen (meestal) een stuk gezelliger is, is een latrelatie in financieel opzicht aantrekkelijker voor 2 AOW-gerechtigden. We pakken de netto AOW-bedragen per 1 juli 2024 erbij. In het geval van een latrelatie bedraagt het totale maandinkomen 2.972,48 euro (2 x de alleenstaanden-AOW, met loonheffingskorting), tegenover 2.021,38 euro (2 x de gehuwden-/samenwonenden-AOW, met loonheffingskorting) in het geval van een gedeeld huishouden.

Wat voor AOW krijgt u als uw partner naar een verpleeghuis moet?

Ook als uw partner in een verpleeghuis of andere zorginstelling moet wonen, heeft dit gevolgen voor de samenstelling van uw huishouden. En dus ook voor de hoogte van uw AOW. Als u een gehuwden-/samenwonenden-AOW ontvangt, kunt u deze behouden óf kiezen voor een alleenstaanden-AOW. Als u gaat voor optie 2, krijgt u weliswaar een hogere AOW, maar daar kunnen bijkomende kosten tegenover staan. De eigen bijdrage voor de Wet langdurige zorg (Wlz) en de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) kan in dat geval omhoog gaan. Ontvangt u beiden al een alleenstaanden-AOW, maar gaat één van jullie naar een verpleeghuis? Dan gelden er weer andere regels met betrekking tot de AOW. Meer informatie hierover vindt u op de website van de SVB.

Lees ook: Wat gebeurt er met uw AOW als uw partner naar het verpleeghuis moet?

Wat voor gevolgen heeft woningdelen voor uw AOW?

Tot slot is woningdelen aan een opmars bezig, met name onder jongeren die in hun eentje geen woning kunnen krijgen. EenVandaag gaat in augustus 2024 langs bij de Nijmeegse vriendinnen Romy en Nina (beiden 29), die samen een sociale huurwoning hebben betrokken. Voor hen is de AOW-leeftijd uiteraard nog ver weg. Maar ook als u op latere leeftijd bent, kan het een uitkomst zijn om samen te wonen met een familielid of andere naaste.

De Rotterdamse woningcorporatie SOR, die vooral aan ouderen verhuurt, is in 2022 al met een proef gestart. Want woningdelen is een mogelijke oplossing voor het grote woningtekort in Rotterdam en andere Nederlandse gemeenten. De SVB houdt ook rekening met een toename van woningdelende huishoudens. Want bestaat uw huishouden uit 3 AOW-gerechtigden, waarvan er 2 gehuwd zijn? Dan krijgen de 2 gehuwden een bijbehorende AOW, de 3e inwonende ontvangt een alleenstaanden-AOW. Het totaalbedrag voor het hele huishouden is dan 3.507,62 euro (2 x de gehuwden-/samenwonenden-AOW, 1 x de alleenstaanden-AOW, met loonheffingskorting).

Maar ook als u 1 of meerdere familieleden in huis neemt, kan dat gevolgen hebben voor uw AOW. Want komen uw kind én uw meerderjarige kleinkind bij u in huis wonen, dan vervalt uw recht op de alleenstaanden-AOW. Is uw kleinkind minderjarig, dan krijgt u nog wel een alleenstaanden-AOW. Hieronder geven we een overzicht van alle 21 woonvormen die de SVB onderscheidt, plus de totale AOW-inkomsten voor dit huishouden.

Welk AOW-bedrag past bij welk type huishouden?

1. 1 persoon, alleenstaand: 1486,24 euro (1 x 70 procent van het minimumloon)
2. 2 personen, gehuwd: 2.021,38 euro (2 x 50 procent)
3. 2 personen, gehuwd, maar duurzaam gescheiden: 2.972,48 euro (2 x 70 procent)
4. 2 personen, gehuwd, duurzaam gescheiden, 1 van hen woont in een zorginstelling: 2.021,38 euro (2 x 50 procent) óf 2.972,48 euro (2 x 70 procent)*
5. 3 personen, waarvan 2 gehuwd met elkaar, duurzaam gescheiden, 1 van hen woont in een zorginstelling: 2.021,38 euro (2 x 50 procent) óf 2.972,48 euro (2 x 70 procent) óf 2.496,93 (1 x 50 procent plus 1 x 70 procent)*
6. 2 personen, elk een eigen woning, niet duurzaam gescheiden: 2.021,38 euro (2 x 50 procent)
7. 2 personen, ongehuwd, samenwonend, gemeenschappelijke huishouding: 2.021,38 (2 x 50 procent)
8. 2 personen, ongehuwd, samenwonend, geen gemeenschappelijke huishouding: 2.972,48 (2 x 70 procent)
9. 2 personen, ongehuwd, 1 van hen woont in een zorginstelling: 2.021,38 euro (2 x 50 procent) óf 2.972,48 euro (2 x 70 procent)*
10. 2 personen, elk een eigen woning: 2.972,48 euro (2 x 70 procent)
11. Minstens 2 personen, commerciële relatie, bijvoorbeeld kamerverhuurder en huurder: 2.972,48 euro (2 x 70 procent)
12. Minstens 2 personen, AOW-ontvanger woont samen met eigen ouder of kind: 1.486,24 euro (1 x 70 procent)
13. Minstens 3 personen, AOW-ontvanger woont samen met eigen kind en diens partner: 1.486,24 euro (1 x 70 procent)
14. Minstens 3 personen, AOW-ontvanger woont samen met eigen kind en eigen minderjarige kleinkind: 1.486,24 euro (1 x 70 procent)
15. Minstens 3 personen, AOW-ontvanger woont samen met eigen kind en eigen meerderjarige kleinkind: 1.010,69 euro (1 x 50 procent)
16. Minstens 3 personen, 2 ongehuwde AOW-ontvangers wonen samen met eigen meerderjarige kind: 2.972,48 euro (2 x 70 procent)
17. Minstens 3 personen, 2 gehuwde AOW-ontvangers wonen samen met eigen meerderjarige kind: 2.021,38 euro (2 x 50 procent)
18. 3 personen, ongehuwd, meerpersoonshuishouden: 4.458,72 procent (3 x 70 procent)
19. 3 personen, ongehuwd, woningdelen, geen gemeenschappelijke huishouding: 4.458,72 procent (3 x 70 procent)
20. 3 personen, ongehuwd, waarvan 2 met een gemeenschappelijke huishouding: 3.507,62 euro (2 x 50 procent plus 1 x 70 procent)
21. 3 personen, waarvan 2 gehuwd: 3.507,62 euro (2 x 50 procent plus 1 x 70 procent)

Het gaat hier om volledige nettobedragen per maand met ingang van 1 juli 2024, inclusief loonheffingskorting. Maar als u in het buitenland heeft gewoond en/of gewerkt (of dat nog steeds doet), verliest u mogelijk het recht op een volledige AOW-uitkering (-2 procent per jaar dat u niet verzekerd bent in Nederland). Bron: Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (PDF-bestand)

* Als uw partner en uzelf een gehuwden-/samenwonenden-AOW krijgen en één van beiden gaat in een zorginstelling wonen, kunt u zelf kiezen of u voortaan een alleenstaanden-AOW wil ontvangen. Is er nog een 3e persoon bij de woonsituatie betrokken, dan hangt het ervan af of diegene lid is van een gemeenschappelijk huishouden (zie punt 5).

Lees ook: Rogier de Haan: ‘De AOW is toe aan pensioen’

Een hervorming van het systeem? 3 scenario’s

Kortom, de huidige tweedeling tussen alleenstaand en samenwonend/gehuwd is niet toereikend, bij lange na niet zelfs. Bovendien is het lastig om te controleren bij welk van de 21 leefvormen een huishouden hoort. De SVB broedt daarom op een andere opzet van het AOW-systeem, om deze regels eenvoudiger en inzichtelijker te maken. Hiervoor zijn 3 scenario’s.

Ten 1e: iedereen krijgt hetzelfde AOW-bedrag, ongeacht woonsituatie. Ten 2e: het woonadres wordt uitgangspunt. Een alleenstaande krijgt nog steeds 70 procent. Maar als er meerdere AOW-ontvangers op hetzelfde adres wonen, krijgen ze elk 50 procent. En ten 3e: gebruikmaken van dezelfde regels als het toeslagpartnerschap, die bepalen hoeveel toeslagen u ontvangt.  Maar of het stelsel op korte of lange termijn hervormd gaat worden, volgens 1 van deze 3 scenario’s? Dat zal afhangen van politieke keuzes. Tot die tijd kunt u via de SVB-site controleren welke bedragen u zelf ontvangt, op basis van uw woonsituatie.

(Bron: Archief, MAX Meldpunt, Sociale Verzekeringsbank, Business Insider, Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Het Financieele Dagblad, EenVandaag, Van Bruggen Adviesgroep, ANBO. Foto: Shutterstock)