Kan een avondmens zomaar een ochtendmens worden?

“Maak ook de ochtendmens in je wakker!” Misschien heeft u deze reclamecampagne van een bekende zuivelproducent wel voorbij zien komen, inclusief verantwoord ontbijtende en fanatiek sportende acteurs. Haal meer uit uw ochtend, ook al bent u eigenlijk een avondmens, is de achterliggende boodschap. Maar kan een avondmens zomaar een ochtendmens worden (of andersom)?

Veel Nederlanders zijn avondmensen

Deze reclamecampagne haakt in op een onderzoek van Ipsos. Hieruit blijkt dat 3 op de 4 Nederlanders zichzelf een avondmens vindt. De helft blijft ‘s ochtends na het ontwaken in bed liggen, om nog zo’n 17 minuten te snoozen. Dat dit niet bevorderlijk is voor uw gezondheid en dat u hier de rest van de dag last van kunt hebben, leggen we in een eerder artikel uit. Niet geheel verrassend heeft ruim de helft van de Nederlanders soms last van een ochtendhumeur. Ochtendmensen daarentegen voelen zich gezonder en gelukkiger. 45 procent van de ondervraagden wil dan ook meer uit zijn of haar ochtend halen.

Ochtend- of avondmens, hoe wordt dit bepaald?

Maar helaas is dat gemakkelijker gezegd dan gedaan, als u een avondmens bent. Want uw genen bepalen of u een avond- of ochtendmens bent, hebben we al eens uitgelegd. Dit hangt samen met uw biologische klok, die niet helemaal gelijkt loopt met het dag-nachtritme. Want voor een hele dag rekenen we 24 uur, terwijl uw biologische klok een omlooptijd van 24 à 25 uur kan hebben. Als uw biologische klok in de buurt van de 24 uur zit, is de kans groot dat u een ochtendmens bent.

En zit u juist tegen de 25 uur aan, dan bent u waarschijnlijk een avondmens. Daardoor kost het uw hersenen meer moeite om uw biologische klok te ‘resetten’, zodat deze gelijk loopt met de dagelijkse cyclus van 24 uur. Als u ’s avonds langer wakker blijft, is niet gemakkelijk om van dit patroon af te komen. Want u slaapt ’s ochtends langer door, waardoor de aanmaak van het slaaphormoon melatonine later op gang komt. Waardoor u ’s avonds later moe wordt, enzovoort.

Lees ook: Waarom u beter geen extra melatonine kunt nemen als u niet kunt slapen

Kan een avondmens een ochtendmens worden?

Of u een ochtend- of avondmens bent, heeft dus deels te maken met factoren waar u geen invloed op heeft. Om terug te komen op de zuivelreclame: kunnen avondmensen inderdaad de ochtendmens in zichzelf wakker maken? “Het korte antwoord is: nee. Je kunt niet van een avondmens een ochtendmens maken”, vertelt slaapdeskundige Maartje Louter aan Libelle.

Wel is de kans is aanwezig dat u vanzelf een ochtendmens wordt, als u eenmaal op leeftijd bent. Voor veel mensen geldt dat ze in de loop der jaren minder goed slapen, vaker wakker worden en vroeger ontwaken. Slaapexpert Els van der Helm gaat hier dieper op in tijdens een aflevering van MAX Masterclass, uitgezonden in november 2020.

Hoe zorgt u voor een verantwoord slaapritme?

Slaap is een belangrijke pijler onder onze gezondheid. Op MAX Vandaag hebben we in de afgelopen jaren veel artikelen gewijd aan slaapproblemen en het aanhouden van een gezond slaapritme. Denk aan de overgang van winter- naar zomertijd (en andersom), het omstreden middel DroomSap en de slaapstoornis orthosomnia. Bent u van nature een avondmens, maar moet u toch regelmatig vroeg opstaan? Door een vast dagritme aan te houden en structureel op tijd naar bed te gaan, kunt u ervoor zorgen dat u ‘s ochtends makkelijker uw bed uit kunt komen. Dat begint overdag al, want als u dan voldoende licht ziet, maakt u meer melatonine aan. Kijk ’s avonds niet te veel naar schermen, bouw vaste rituelen in voordat u naar bed gaat en zorg dat uw slaapkamer donker genoeg is.

Lees ook: Is te veel slaap ongezonder dan te weinig slaap?

(Bron: Archief, MAX Masterclass, Libelle, CampinaNL, Ipsos, Women’s Health, NEMO Kennislink, Universiteit Utrecht. Foto: Shutterstock)