Rogier de Haan: ‘Ik ben iets vergeten te scannen, ben ik nu een winkeldief?’

Mevrouw Nijsingh is al jaren vaste klant bij de Boni. Maar sinds kort is mevrouw Nijsingh in geen enkele Boni in Nederland meer welkom. Hoe dat zo gekomen is, daar is ze nog steeds verbijsterd over.

De zelfscan

Op een donderdagochtend deed mevrouw Nijsingh haar boodschappen. Het was druk bij de kassa, daarom koos ze voor de zelfscan. Ze rekende € 24,34 af en ging door het poortje. Meteen daarna werd ze klemgezet door 2 Bonimedewerkers. Ze vroegen mevrouw Nijsingh haar tas op te tillen. Tot haar verbazing lag daar een niet afgerekend zakje rijst. Ze zei dat ze die over het hoofd had gezien en bood aan om de rijst, € 1,29, alsnog af te rekenen. Daar was het nu te laat voor, zeiden de winkelbediendes. Mevrouw Nijsingh moest meelopen naar de kantoorruimte.

Schadevergoeding en een verbod

Daar moest ze haar ID afgeven. Even later werden er formulieren onder haar neus gedrukt. Op één stond dat ze diefstal had gepleegd en dat ze € 181 ‘schadevergoeding’ moest betalen. Het andere formulier ging over het landelijke Boniverbod. Of ze alles even wilde ondertekenen. Het voelde absoluut niet goed om dat te doen, maar ja, ze had de rijst inderdaad niet betaald. Verward en geïntimideerd zette ze haar krabbel. Even later stond ze buiten. Eenmaal thuis begon in te dalen wat er was gebeurd. Ze kon het eigenlijk niet geloven. Een vergissing is toch iets anders dan diefstal? Ze belde naar ons spreekuur.

Geen dief, want geen diefstal

Mevrouw Nijsingh heeft gelijk: dit was geen diefstal. Van diefstal is alleen sprake als het opzettelijk gebeurt. Iets per ongeluk niet afrekenen is dus geen diefstal, maar een vergissing. Toen mevrouw Nijsingh zei dat ze zich had vergist, zei ze eigenlijk: ik heb niets gestolen. Dat Boni daar niet op inging, maar haar in plaats daarvan onder druk zette om die formulieren te ondertekenen, dat was op deze donderdagochtend het echte schandaal. En eigenlijk was het nog erger. Kennelijk werd mevrouw Nijsingh al tijdens het scannen in de gaten te houden. In plaats van haar op dat moment te helpen, koos Boni ervoor om haar buiten de poortjes op te wachten en nog net niet in de boeien te slaan.

Niets ondertekenen

Natuurlijk, mevrouw Nijsingh had niets moeten ondertekenen. Verstandig was geweest om te vragen om haar te laten gaan of anders de politie erbij te halen. Maar dat is achteraf, zonder de druk van het moment zelf. Ze kan alsnog de strijd aangaan over die € 181. Maar doordat ze de formulieren heeft ondertekend, is de kans reëel dat ze die strijd zal verliezen.

Duizenden per jaar

Mevrouw Nijsingh is niet de enige die dit is overkomen. Jaarlijks worden er duizenden van deze winkelverboden en ‘schadevergoedingen’ van € 181 opgelegd, door Boni en veel andere winkels. Daar zitten ongetwijfeld veel dieven tussen. Wat ons betreft komen die er met deze aanpak nog genadig van af. Maar niet iedereen is een dief. Want vergissen is menselijk.

Rogier de Haan heeft in 2013 samen met Jeanine Janssen MAX Ombudsman opgericht. MAX Ombudsman maakt veel voorkomende klachten en georganiseerd onrecht zichtbaar. Hierover gaan de columns van Rogier de Haan. Lees hier al zijn columns.

(Foto: ANP)