Dag van de verpleging

Ieder jaar op 12 mei is wereldwijd de Dag van de Verpleging. Op deze dag wordt Florence Nightingale, de grondlegster van het verpleegkundige beroep, herdacht. Terechte aandacht, want wat zou de gezondheidszorg moeten zonder verpleegkundigen!

Tijdens mijn opleiding tot dokter was de hoofdverpleegkundige in het ziekenhuis de baas. Buiten het ziekenhuis was dat de wijkverpleegkundige. Naast de verpleging van zieken aan huis, verzorgde de wijkverpleegkundige ook het consultatiebureau voor baby’s en kleuters. Samen met de huisarts en een maatschappelijk werker vormde zij een zogenaamd hometeam. De leidster van de gezinszorg zat daar vaak ook bij. Zorg dicht bij huis, door professionals die de buurt kenden.

In de laatste decennia van de vorige eeuw zijn de hometeams afgebouwd. Het maatschappelijk werk werd vrijwel wegbezuinigd; de wijkverpleegkundige ging steeds fragmentarischer werken en werd door managers gedwongen tot tijdschrijven. De beroepstrots van de wijkverpleegkundige verzoop in de bureaucratie. De samenwerking met de huisarts verdween.

Gelukkig is begin deze eeuw de wijkverpleegkundige weer ‘opgestaan’. In nieuwe organisaties als Buurtzorg kon de wijkverpleegkundige de verantwoordelijkheid voor de zorg aan huis terughalen. Huisartsen namen praktijkverpleegkundigen in dienst voor de zorg aan chronische patiënten. In ziekenhuizen kwamen gespecialiseerde verpleegkundigen voor diabetes, longziekten, stomazorg, oncologie enzovoort. De zorg wordt steeds meer door teams geleverd en het blijkt dat patiënten die zorg van de verpleegkundigen daarin waarderen.

Driekwart van de 65-plussers heeft een of meer chronische aandoeningen. Die genezen niet meer, maar bij goede begeleiding blijft de kwaliteit van leven op peil. Verpleegkundigen zijn daar goed in. Daardoor kunnen mensen zo lang mogelijk thuis blijven wonen en dat is wat de meeste mensen willen. En dat is ook nog eens goedkoper voor de maatschappij.

Maar er is een ‘maar’. Onlangs las ik dat wijkverpleegkundigen steeds meer huishoudelijke klusjes doen voor hun patiënten, omdat de thuiszorg is wegbezuinigd. Verpleegkundigen laten hun patiënten niet in de steek en proberen de zorg zoveel mogelijk in stand te houden, ook al valt dat buiten hun pakket. Hier is de bezuiniging doorgeschoten. Dat is roeien tegen de stroom in. Gemeentelijke sociale wijkteams lossen dat niet op.

Ik zou willen dat het hometeam weer terugkwam, inclusief de thuiszorg en de huishoudelijke hulp. Laat die professionals samen bepalen hoeveel zorg nodig is, zonder ingewikkelde indicatiestelling. Nu de wijkverpleegkundige weer is opgestaan, wordt het tijd dat de hele zorg aan huis weer de erkenning krijgt die zij verdient!