Hoe de Frick het Vermeerjaar heeft aangewakkerd
Publicatiedatum: 16 mei 2023
“Niet eerder zijn er zoveel Vermeers bij elkaar gebracht.” Met deze zin wordt de enorm populaire overzichtstentoonstelling van de werken van Vermeer aangekondigd. Vanwege de tentoonstelling werd 2023 uitgeroepen tot het Vermeer jaar en lijkt de belangstelling voor de grootmeester uit Delft groter dan ooit. Maar hoe krijg je zoveel wereldberoemde schilderijen bij elkaar? Het begon bij een zeldzame kans op 3 schilderijen uit New York.
The Frick Collection
De 3 schilderijen uit New York zijn onderdeel van de Frick Collection. Een collectie van de rijke steenkoolmagnaat Henry Clay Frick. De rijke zakenman liet aan het begin van de vorige eeuw een villa bouwen aan de rand van Central Park in New York. In deze woning bracht Frick ook zijn alsmaar groeiende kunstcollectie onder. Kunst uit de Gouden Eeuw werd hier goed in vertegenwoordigd met schilderijen van Aelbert Cuyp, Frans Hals, Rembrandt en de 3 werken van Johannes Vermeer. Na zijn dood liet Frick in zijn testament opnemen dat “de villa, met kunstcollectie, een voor iedereen toegankelijk museum moet worden. En dat het door hem aangekochte deel van de collectie het pand nimmer mag verlaten.” Vooral het tweede deel van die bepaling maakt onderhandelingen met “The Frick” bijna onmogelijk. Bijna, want het is het Rijksmuseum dit jaar wél gelukt.
Verbouwing
Vanwege een grootschalige renovatie van de villa zijn de kunstwerken tijdelijk ergens anders ondergebracht. Dat bracht mogelijkheden, de schilderijen hebben het pand nu tóch verlaten. Hierdoor konden Dame en dienstmeid, Onderbreking van de muziek en De soldaat en het lachende meisje bij hogere uitzondering op reis: “Een kans die we niet konden laten lopen. Deze werken gaven voor ons het startsein om de Vermeertentoonstelling te organiseren.” zegt hoofd beeldende kunst van het Rijksmuseum en jurylid van De Nieuwe Vermeer Pieter Roelofs.
Volgens Roelofs opende het binnenhalen van de 3 Frick-Vermeers meer deuren: “In de musea wereldwijd is een werk van Vermeer vaak een toppunt in de tentoonstelling. Die werken leen je dus niet graag uit.” Na het nieuws over het deze drie schilderijen van Vermeer gingen toch veel musea overstag. Ze zagen het als een kans om bij te dragen aan een unieke tentoonstelling en zo kwam de schilderijen toch één voor één weer tijdelijk terug naar Nederland voor de Vermeertentoonstelling.
Vermeerjaar
Om een beeld te geven van hoe uniek deze kans is geweest: Het Vermeerjaar is 2 jaar naar voren gehaald om de werken uit de Frick Collection maar niet mis te lopen. In 2025 is het 350 jaar geleden dat de Delftse grootmeester is overleden, maar tegen die tijd zou de villa in New York klaar zijn met de renovatie. Wachten op dit getal zou deze unieke kans dus om zeep hebben kunnen helpen. En zo werd niet 2025, maar 2023 het jaar van Johannes Vermeer.
Over De Nieuwe Vermeer
In het tv-programma De Nieuwe Vermeer brengen creatievelingen en professionele kunstenaars uit heel Nederland deze verdwenen werken tot leven. De werken worden beoordeeld door Vermeer-experts Pieter Roelofs en Abbie Vandivere. Een ode aan de iconische schilder, maar vooral ook een ode aan creatief Nederland. Het programma omvat naast een televisieprogramma ook een podcast, VOD-serie én een online expositie. De zes afleveringen van De Nieuwe Vermeer zijn te bekijken via NPO Start. De 12 winnende doeken worden van 20 maart tot en met 4 juni 2023 geëxposeerd in Museum Prinsenhof Delft en het Mauritshuis in Den Haag.
