Last van duizeligheid? Nieuwe online oefeningen kunnen het verhelpen

1 op de 4 mensen krijgt ooit last van duizeligheid. Bij mensen boven de 85 jaar is dat zelfs meer dan de helft. Het is dan ook één van de meest voorkomende klachten waarmee mensen naar de huisarts gaan. Bewezen effectief is het doen van oefeningen. Vanaf dinsdag 1 mei 2023 zijn deze oefeningen ook online beschikbaar. Dokter Ted van Essen legt uit hoe het werkt.

Doorgaans vrij onschuldig

Duizeligheid komt veel voor en in de meeste gevallen is het niet ernstig. Dat sluit niet uit dat het natuurlijk ook wel iets ernstigs kan zijn als een beroerte. Dan zijn er nog wel meer klachten zoals dubbelzien, moeilijk praten of slikken en minder kracht in armen en benen. In dat geval niet twijfelen en direct contact opnemen met de huisarts.

Oorzaken duizeligheid

Gelukkig is duizeligheid over het algemeen een vrij onschuldige aandoening. Het wordt veroorzaakt door een verstoring in ons evenwichtsorgaan. Dit orgaan bevindt zich in ons binnenoor en bevat 3 halfcirkelvormige buisjes met vloeistof. Wanneer we ons hoofd bewegen, gaat de vloeistof stromen en brengt het piepkleine haartjes in beweging. Die haartjes geven signalen door aan de hersenen zodat we precies weten hoe ons hoofd beweegt en in welke stand het zich bevindt. Is er met deze buisjes iets niet in orde, dan krijgen onze hersenen verkeerde informatie, wat leidt tot duizeligheid.

Draai- en positieduizeligheid

Wie het gevoel heeft dat de hele wereld om hen heen beweegt, heeft last van draaiduizeligheid. Een variant daarop is positieduizeligheid. Dan wordt u duizelig zodra u uw hoofd opeens beweegt. Deze laatste vorm ontstaat wanneer kleine kalkgruisjes in de vloeistofbuisjes zich verplaatsen en op een verkeerde plek terechtkomen. De oorzaak daarvan is nog steeds niet duidelijk.

In veel gevallen gaat duizeligheid vanzelf over. Even rustig aan doen en vaak trekt het dan vanzelf weer weg. Het kan zijn dat u er een aantal weken achter elkaar last van heeft en dan verdwijnt het ook weer. “Bij positieduizeligheid is dit vaak het geval. Daar bent u meestal binnen een week of 4 weer vanaf. Dan zitten de kalkkristalletjes weer op de goede plek.” Bij de ziekte van Ménière komen de aanvallen van duizeligheid plots en heftig opzetten en kunnen enige tijd duren. Zo’n aanval kan zelfs na een jaar of jaren weer terugkomen.

Oorzaken

Het vaststellen van de oorzaak van duizeligheid is niet eenvoudig. Het kan soms ook meerdere oorzaken hebben. Bijvoorbeeld een lage bloeddruk, dan treedt het vooral op bij de overgang van liggen naar staan. Dat heet ook orthostatische hypotensie. Het kan ook een bijwerking zijn van bepaalde medicijnen. “Gebruikt u medicijnen en bent u plots duizelig, lees dan ook eerst de bijsluiter.” Maar in heel wat gevallen is het niet goed vast te stellen waar de oorzaak precies ligt. En voor mensen die bijna constant last hebben van duizeligheid, is dat behoorlijk ingrijpend. Vooral ouderen worden bang om te vallen en dat kan weer leiden tot isolement en depressie. Huisartsen willen in sommige gevallen nog weleens medicatie voorschrijven. “Het gaat om het middel bètahistine, maar eigenlijk is daar geen enkele wetenschappelijke onderbouwing voor. Het is niet bewezen effectief.”

Oefeningen tegen duizeligheid

Wel bewezen effectief tegen duizeligheid is het doen van oefeningen. Daar is tot op heden nog niet echt op ingezet. Dit had deels te maken met het feit dat de oefeningen onder begeleiding van een fysiotherapeut of huisarts moesten. Daarvoor moeten mensen de deur uit en dat is vaak al een probleem. Daarom zijn er online oefeningen bedacht die iedereen thuis kan doen. “Onderzoekers van het Amsterdam UMC hebben in samenwerking met het Nederlands Huisartsen Genootschap en de patiëntenorganisatie Hoormij een aantal oefeningen ontwikkeld die mensen kunnen helpen en die ze thuis kunnen doen. Met een mooi woord heten die oefeningen vestibulaire revalidatie of ook wel Vertigo Training.” Bekijk de video’s op Thuisarts.nl.

In de training maakt u met uw hoofd bewegingen die u juist duizelig maken. Op deze manier leert u uw hersenen om beter met duizeligheid om te gaan. U leert om te gaan met verkeerde informatie vanuit de ogen, de sensoren in het lichaam en vanuit het evenwichtsorgaan. Door bewust duizeligheid te veroorzaken, gaan de hersenen zich herprogrammeren. Hierdoor kunnen ze beter omgaan met duizeligheid als het ongewild opkomt. De oefeningen gaan in stappen. Steeds als een bepaalde oefening u niet meer duizelig maakt, gaat u naar de volgende oefening om zo uw lichaam verder te trainen. Doe de trainingen wel altijd op een plek waar u ook makkelijk kunt zitten.

“Het is een behandeling van 6 weken en maar liefst 4 op de 5 mensen is binnen een paar maanden minder duizelig. Na een jaar waren deelnemers nog weer minder duizelig. Dus de oefeningen kunnen duizeligheid echt weghouden.”

Dokter Ted van Essen bespreekt dit onderwerp op dinsdag 2 mei 2023 in Tijd voor MAX.