Josine Droogendijk: ‘Máxima had met haar liefde voor kunst graag een eigen galerie gehad’

Veel meisjes dromen van een bestaan als superheld of prinses. Máxima had in haar jonge jaren wat anders voor ogen: een eigen galerie. Dat haar leven anders liep is duidelijk, maar haar voorliefde voor kunst is nog altijd aanwezig.

Moderne kunst

Voor het grote publiek zijn ze ontoegankelijk, als een bastion uit het verre verleden, maar wat zou ik u toch graag eens meenemen naar de gangen van Paleis Huis ten Bosch. De smalle, hoge vertrekken zijn weliswaar gewoon wit gesaust, maar óp de wanden hangt een opvallende collectie moderne kunst. Stuk voor stuk vertellen de werken iets over de smaak van koning Willem-Alexander en koningin Máxima. Soms valt de naam van de maker te ontcijferen, vaak ook niet. Het koningspaar houdt namelijk van zero kunst.

Toen Villa Eikenhorst nog hun woonhuis was, hing er in de ontvangkamer bijvoorbeeld een wit doek met 1 zwarte streep. Vierkant met een sector zoals het schilderij van Ad Dekkers heet, was een huwelijksgeschenk van Máxima aan Willem-Alexander.

Thomas Trum

Een recente toevoeging aan de kunstcollectie van de Oranjes hangt in de serre van Paleis Huis ten Bosch. Het gaat om een kunstwerk van Thomas Trum. Deze jonge, Nederlandse kunstenaar ziet zijn atelier als een speelplek waar hij met allerlei materialen en instrumenten de vele mogelijkheden van verf verkent. Voor het koninklijke schilderij met paarse cirkels is een machine voor wegmarkering gebruikt. U weet wel, die machines waarmee de witte pijlen op het wegdek worden aangebracht.

Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst

In de agenda van het koningspaar is de liefde voor kunst subtiel terug te zien. Koning Willem-Alexander reikt jaarlijks de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst uit en koningin Máxima is op haar beurt meermaals aanwezig geweest bij de uitreiking van de Prix de Rome, de oudste prijs voor talentvolle kunstenaars en architecten in Nederland. Haar bezoek aan de Milan Design Week, waar veel Nederlandse kunstenaars deze week hun werk toonden, is u vast ook niet ontgaan. Al is het maar vanwege de bijzondere trenchcoat die daar in beeld kwam.

Van paleis naar museum

Achter de schermen is de koningin betrokken bij de Stichting Historische Verzamelingen van het Huis Oranje-Nassau. In deze stichting zijn allerlei privé-eigendommen van de Oranjes ondergebracht. Wiegen, stoelen, kledingstukken, onderscheidingen en ga zo maar door. De aanwezige Oranje-kunst vertelt veel over de verloop van de geschiedenis. Van de achttiende eeuw is bijvoorbeeld weinig bewaard gebleven omdat de stadhouderlijke collectie door toedoen van Koning Willem l werd genationaliseerd. Wilt u die kunstwerken bekijken, dan kunt u in het Rijksmuseum terecht.

Kunstkoning koning Willem II

Koning Willem II was juist een groot kunstliefhebber. Niet voor niets wordt hij ook wel de kunstkoning genoemd. Rembrandt had een vooraanstaande plek op zijn wens- en aankooplijst en de Italiaanse meesters van de Renaissance mochten evenmin ontbreken. In het digitale boek Willem II: de koning en de kunst kunt u al het moois met eigen ogen bekijken. Geïnteresseerd? Klik dan hier (pdf).

Historisch belang

Toen Willem II in 1849 vrij onverwachts overleed, bleek dat zijn voorliefde voor kunst tot hoge schulden had geleid. Om de rekeningen te vereffenen, werd zijn verzameling grotendeels geveild. Veel werken zijn als gevolg hiervan in musea over de hele wereld terechtgekomen.

Koning Willem III had op zijn beurt een zwak voor aquarellen. Ook stelde de vorst de Prijs voor Vrije Schilderkunst in, die vandaag de dag wordt uitgereikt door koning Willem-Alexander. Sophie, de 1e vrouw van Willem III, had een grote voorliefde voor miniatuurportretten, terwijl Emma, zijn 2e vrouw, investeerde in schilderijen met historisch belang. Denk hierbij aan portretten van prinses Wilhelmina en kopieën van andere dynastieke werken.

Oranjekunst

Wilhelmina zette de lijn van haar moeder voort, maar de wereldoorlogen voorkwamen exorbitante uitgaven. Koningin Juliana volgde op jonge leeftijd al schilderlessen, maar toch heeft zij weinig betekend voor de collectie Oranjekunst. Het was koningin Beatrix die tijdens haar regeerperiode een frisse wind door de Oranjecollectie liet waaien. Zo werd de vestibule van Paleis Noordeinde voorzien van kunst, plexiglas deuren met een afbeelding van tekenende handen, een ontwerp van Marthe Röling.

Iedere Oranje levert een eigen bijdrage

Iedere koning of koningin heeft dus een bijdrage geleverd aan de bijzondere kunstcollectie van de Oranjes. Als voorzitter van de Stichting Historische Verzameling vergadert Máxima 2 keer per jaar over het behoud ervan. Klopt een museum aan voor een bruikleen, dan wordt zij daar niet bij betrokken. Wel wordt er onder haar voorzitterschap ruimhartiger uitgeleend, want een goede expositie kan de koningin zeker waarderen. Eigenlijk is haar droom van een eigen galerie ook wel werkelijkheid geworden. Ze verdient er weliswaar geen geld mee, maar ze wordt wel dagelijks omringd door de mooiste kunstwerken.

Journaliste Josine Droogendijk schrijft blogs, vlogs en columns over het koninklijk huis en ze schuift regelmatig aan bij Tijd voor MAX. Ze volgt de royals in binnen- en buitenland op de voet. Lees hier al haar columns. 

(Foto’s: ANP en RVD)